Zoeken in deze blog

donderdag 19 maart 2020

SCHITTERENDE MUURSCHILDERINGEN in het RAVEELMUSEUM



Op zondag 8 maart 2020 liep het Raveelmuseum stevig vol voor de vernissage van de tentoonstelling 'Muurschilderingen' met werk in situ van Sophie WHETTNALL, Jana CORDENIER, Koen VAN DEN BROEK, Tatjana GERHARD, Carole VANDERLINDEN en Matthieu RONSSE in gesprek met Roger RAVEEL.

De tentoonstelling kwam er op initiatief van Piet Coessens, de voormalige directeur die op 1 januari het roer van het museum doorgaf aan Melanie Deboutte.

Amper een week na de feestelijke opening is het museum echter (onder druk van het coronavirus) al meteen tot minstens 3 april gesloten.
We zijn dan ook zo vrij deze bespreking ruimer dan voorzien met beeldmateriaal in te kleden, zodat U alvast een idee krijgt van de presentatie. Hopelijk is na 3 april weer alles onder controle, zodat U met eigen ogen kunt gaan kijken.



Raveelmuseum

Het begrip 'muurschildering' speelde ook in het oeuvre van Roger Raveel een belangrijke rol. De vroege ingreep in een privéwoning te Astene (1955) en de alom bekende muurschilderingen in de kelders van het kasteel in Beervelde, die hij in 1966 samen met Raoul De Keyser, Etienne Elias en Reinier Lucassen realiseerde, worden hier in herinnering gebracht.

Maar van Raveel herinner ik me nog heel wat meer muurschilderingen.
In 1974 maakte hij voor de toenmalige Stichting Veranneman 'Een familiaal gebeuren' in wat nu 'SONS' (Shoes or no shoes) (Kruishoutem) heet.


Roger Raveel, Een familiaal gebeuren,
Stichting Veranneman, 1974


In 1976 werd voor het Brusselse metrostation Mérode het grote werk 'Wat bedoelde Ensor met Vive la Sociale?' gemaakt.

In 1986 was hij er ook bij voor Chambres d'Amis in Gent en in 1996 kreeg het Vlaams Parlement zijn 'Bezinning over de illusie van de macht'.


*

De zes kunstenaars in de huidige tentoonstelling stelden reeds eerder in het museum tentoon. Voor Jana Cordenier, Tatjana Gerhard en Carole Vanderlinden is het echter hun eerste ervaring met het medium 'muurschildering'.


Raveel weerspiegelt Sophie Whettnall
© Raveelmuseum & Sophie Whetttnall

In de hal van het museum bijt Sophie WHETTNALL (°1973) de spits af met een indrukwekkende muurtekening 'Black Dust' in zwarte spray paint. Je denkt onvermijdelijk aan een gigantische struik of de kruin van een boom, die zich van de vloer tot in de vide een weg zoekt.
Het 'karretje om de hemel te vervoeren' van Raveel werd hier op perfecte wijze geïntegreerd en geeft het geheel een extra dimensie.



© Jana Cordenier & Raveelmuseum


Het hoekje om, de lange trap op, staan we even later voor het gigantische doek van Jana CORDENIER (°1989). De gebruikte techniek laat geen rechtstreekse toepassing op de muur toe, maar haar transparante doek heeft ze op maat van de ruimte gemaakt.

Haar borduurwerk zorgt voor subtiele kleurtoetsen in een verder smetteloze omgeving.

Voor haar is het een vastleggen van tijd en ruimte, in dit geval gebaseerd op haar impressies van het bijzondere landschap aan de oevers van de Leie.

In 2018 maakte Jana Cordenier hier een opgemerkte passage in combinatie met James Ensor in het kader van de Biënnale van de Schilderkunst.




© Koen Van den Broek & Raveelmuseum

Koen VAN DEN BROEK (°1973) kiest voor een architecturaal gegeven uit de directe omgeving en speelt daarmee ontegensprekelijk in op het werk van Raveel, voor wie de dagdagelijkse, schijnbaar banale elementen uit dit dorp een onschatbare waarde hadden. Maar ook in zijn eigen werk zijn onverwachte benaderingen dagelijkse kost. Wie hem vooral kent van zijn landschappelijke schilderijen met autosnelwegen, bruggen, ellenlange straten met stoepen en  langgerekte schaduwen, zal misschien wat raar opkijken. Hier geeft hij mijns inziens uiting aan een beklemmend dorpsgevoel, terwijl ik hem toch meer zie floreren als de schilder van licht en ruimte. Koen Van den Broek is wellicht geen mens voor een dorp, maar voor een hele wereld.
Zopas was hij met zijn 'Wall Works' nog te gast in De Garage (Mechelen).



© Tatjana Gerhard & Raveelmuseum 

© Tatjana Gerhard & Raveelmuseum (detail)

In de volgende kamers is de sfeer totaal anders. Tatjana GERHARD (°1974) speelt met de ruimte en met de gebruikte materialen.
In het eerste kamertje lijkt het wel alsof er een complete transformatie aan de gang is. Gerhard positioneert zich als een archeologe die de geschiedenis van deze kamer in verschillende onderliggende lagen te voorschijn tovert, terwijl ze toch het hele tafereel toevoegt.

In de tweede kamer creëert ze een andere wereld. Tegen een gedetailleerde, repetitieve achtergrond schildert ze twee 'lijsten' met vreemde, getourmenteerde portretten waarin je zowel invloeden van Francis Bacon als Pablo Picasso kan vermoeden.

De twee ingrepen getuigen van een bijzondere inleving en een gedegen achtergrond. Als debuut inzake muurschilderingen kan deze bijdrage tellen.



© Carole Vanderlinden & Raveelmuseum

We schuiven door naar de achterste kamer waar we Carole VANDERLINDEN (°1973) met haar debuut inzake muurschilderingen begroeten.
In 'Waterschoenen' volg ik haar al zeer lang en ondanks de veelheid aan vormen, kleuren en onderwerpen die ze meestal op kleinere formaten gebruikt, is het niet moeilijk haar werk te herkennen.
Ook deze 'Totem' springt er tussen vloer en plafond meteen uit als een echte 'Vanderlinden'. De constructieve en beeldende kracht tegen die egale, kleurrijke achtergrond, zet zich meteen op mijn netvlies vast.
Ik kan thuis ook wel eens een muur vrijmaken...


Op de terugweg worden we nog vergast op verwijzingen naar de muurschilderingen van Roger Raveel: het fresco in Astene (1955) en de kelders van Beervelde (1966).


© Matthieu Ronsse & Raveelmuseum (detail)


Beneden wacht ons in de allerlaatste kamer van de voormalige pastorie nog de exhuberante bijdrage van Matthieu RONSSE (°1981): constructief, destructief, barok, kunsthistorisch, duister, kleurrijk, alomvattend, overweldigend,...

De grote vierkante kamer waar we in het verleden presentaties van o.a. Carole Vanderlinden of Mario De Brabandere zagen, is door Matthieu RONSSE met schilderkunstige middelen verbouwd tot een allesomvattend 'environment'. Geen enkel stukje muur, schouw, raam, deur is onbeschilderd gebleven.
Het is een kunsthistorisch stripverhaal, niet gespeend van enige duisternis, getuigend van ondernemingszin, kunsthistorische kennis en artistiek métier. Dit moet je 'in het echt' gezien hebben om het te geloven.

***

De levendige, groeiende grijsheid van Sophie Whettnall, de subtiele leegte van Jana Cordenier, de strakke architectuur van Koen Van den Broek, de speelse, huiselijke archeologie en de ingekapselde, verwrongen portretten van Tatjana Gerhard, de constructieve kracht van Carole Vanderlinden en de 'allround' wereld van Matthieu Ronsse...

Het zijn evenveel invullingen van het begrip 'vierkant' dat in het werk van Raveel een zo belangrijke rol speelt.

In de museumcatalogus van 1999 beschrijft Roland Jooris het als volgt:

"Raveel gebruikt het vierkant als heel vrij en ondogmatisch. Het vierkant als een leegte, als een beschouwelijk vlak, als een ding, als een hoofd, als het alles en het niets. Het vierkant als de kamer waarin de mens zijn vierkant schept." 


***

Dat al deze muurschilderingen na de tentoonstelling onder een neutrale verflaag verdwijen, klinkt misschien nogal spijtig, maar dat was nu eenmaal de afspraak met de deelnemende kunstenaars. Toch benieuwd !

***

(voorlopig gesloten tot en met 3 april 2020)

De tentoonstelling loopt tot 7 juni 2020
woensdag t/m zondag: 11 - 17 uur
maandag en dinsdag gesloten

RAVEELMUSEUM Gildestraat 2 - 8
9870 MACHELEN - ZULTE

www.rogerraveelmuseum.be


© Art Spotter / Waterschoenen




Geen opmerkingen: