WORKFLOW
Met 'WORKFLOW' biedt de tentoonstellingszaal Zwijgershoek van het Cultureel Centrum in Sint-Niklaas tot 2 september 2018 ruimte voor een bijzonder ambitieus tentoonstellingsproject van curator Wim WAUMAN (°1976).
Het project kadert binnen zijn doctoraal onderzoek 'Making waves: A Play wits Arts and Crafts', waarin hij de schijnbare tegenstelling tussen MAKEN en DENKEN centraal stelt.
Wim Wauman is niet alleen wetenschappelijk onderzoeker, maar ook beeldend kunstenaar. In 2000 studeerde hij af als 'Meester in de Beeldende Kunsten - Fotografie' (KASK Antwerpen), in 2003 als laureaat van het HISK. Sindsdien legde hij een hele weg af op artistiek gebied, waarbij zijn interesse en eerbied voor ambachtelijke processen steeds meer aandacht kreeg. Als fotograaf werd hij vooral bekend met zijn registraties van zelf samengestelde, gestructureerde maar niettemin speelse stillevens die in een surreële sfeer baden.
Dat het hem menens is met het in ere houden van ambachtelijke technieken, bewees hij door mee te werken in het atelier van Nico Bosteels, meester in de fineertechniek. Wauman leerde er de knepen van het vak en toont in deze tentoonstelling verschillende relevante werken.
Maar zijn betrokkenheid bij het creatieve proces gaat veel ruimer dan het eigen werk. Zijn wetenschappelijk onderzoek, gekoppeld aan zijn artistieke intuïtie stuwt hem naar confrontaties als de huidige tentoonstelling, waarin hij het werk van zowat 50 kunstenaars kadert binnen een welomlijnde visie.
Het begin van de tentoonstelling (van rechts naar links)
(1) Tim Enthoven, Depressive Realism, 2017
(2) Wim Wauman, Code (Question Mark), 2016
(3) Charlotte Lybeer, (L) Blacky Black, 2012 - (R) Brox, 2012
(De vetgedrukte cijfers tussen haakjes verwijzen naar de HANDLEIDING)
'MAKEN' en 'DENKEN' spelen doorheen de expo een spel van samenwerking én tegenstrijdigheid, flirten zowel met het verleden als met de toekomst, laten zich niet zomaar in een hokje stoppen.
Waar ligt de grens tussen die twee en... is er wel een grens? Wat is de rol van de kunstenaar als bedenker en die als uitvoerder: de kunstenaar als ambachtsman of de ambachtsman die de ideeën van de kunstenaar uitvoert? Is er een verband tussen ethische en esthetische principes? Wat is normaal? Wie bewaart en bewaakt het overzicht? Hoe zorgen we voor evenwicht tussen kwaliteit en kwantiteit? Hoe bekijken we massaproductie versus ambachtelijkheid? En moet een kunstwerk wel fysiek aanwezig zijn om deel uit te maken van de tentoonstelling?
Deze en andere vragen komen in WORKFLOW aan bod. Straks proberen we met enkele voorbeelden uit de verschillende 'hoofdstukken' een tipje van de sluier op te lichten. Uiteindelijk is het aan u als toeschouwer om de confrontatie ter plaatse aan te gaan.
(22) Egon Van Herreweghe, George (Volluto)
uit de serie George Clooney for Nespresso, 2017
(21) _____atelier lachaert dhanis, Crossed legs, 2014
Maar laten we ons eerst even over de titel van de tentoonstelling buigen:
WORKFLOW
Het ligt aardig in de mond en klinkt universeel, maar wat betekent het eigenlijk?
"Workflow verwijst meestal naar de systematische organisatie van werk waardoor de productiviteit wordt opgedreven, maar de kwaliteit van het werk zelf vaak vermindert.
Soms wijst het echter op een intuïtieve stroom van gedachten en handelingen, van woorden en beelden. Een speelse oefening in artistiek en intellectueel vakmanschap."
(uit de BezoekersHANDLEIDING van de tentoonstelling)
'A Play with Arts Apes and Crafts' verwijst als ondertitel van deze tentoonstelling naar 'Arts and Crafts', een (in Engeland ontstane) sociale en artistieke beweging uit de tweede helft van de negentiende eeuw, die zich afzette tegen de sociale excessen en de massaproductie van de industriële revolutie. De aanhangers, met William Morris als voorman, grepen terug op de ambachtelijke schoonheid.
In de eerste evolueert de mens van aap naar 'homo sapiens' en 'homo faber' (de makende mens). Uiteindelijk wordt hij overweldigd door de haperende artificiële intelligentie die hij zelf ontwikkeld heeft.
In de tweede komen astronauten terecht op een planeet waar apen regeren en de mens als 'gedomesticeerde huisdieren' inzetten.
(37) Rik De Boe, Cinema, 2012
(36) Philip Aguirre y Otegui, Man met borden, 2010
Een tentoonstelling met 90 werken van 50 kunstenaars samenstellen, is op zich al geen sinecure (de werken komen uit galeries, musea, private collecties, kunstenaarsateliers,...), ze presenteren in verschillende 'hoofdstukken' van een overkoepelend verhaal zodat ze ook nog eens met elkaar dialogeren, is een volgende stap.
Wim Wauman creëert een wandelparcours dat de bezoeker toelaat achter iedere hoek nieuwe ontdekkingen te doen en het grotere verhaal stukje bij beetje te ontdekken
Dat ambachtelijkheid veel verschillende gezichten heeft, zal gaandeweg duidelijk worden. Waar 'Arts and Crafts' inspiratie zocht bij de middeleeuwse gilden en hun ambachtelijke aanpak, vind je in de loop van deze tentoonstelling ook talloze hedendaagse benaderingen van het begrip 'ambacht'.
Laat je als bezoeker alvast mee begeleiden door de handige HANDLEIDING die ter plaatse beschikbaar is.
Wij nemen u mee voor een wandeling langs de 15 scènes van WORKFLOW, waarin we u enkele links aanreiken, maar u vooral warm willen maken voor een eigen ontdekkingstocht.
'Monkey See, Monkey Do' vormt de inleiding.
Wim Wauman stelt de ambachtelijke dualiteit meteen op scherp met zijn 'Code (Question Mark), één van zijn eerste werkstukken in fineer. Een aloude, ambachtelijke techniek wordt gebruikt om een hedendaagse toepassing mogelijk te maken. Bezoekers krijgen via de QR-app op hun smartphone rechtstreekse toegang tot een beeld van een glasraam uit de 15de eeuw dat zich in de collectie van het Metropolitan Museum in New York bevindt. Drie aapjes installeren een tafel met schragen. Daar heb je de 'monkeys' en hun vaardigheden in een virtuele reis door tijd en ruimte (of de geneugten van de hedendaagse virtuele mogelijkheden).
Maar, zo weet Paul Casaer in zijn installatie/sculptuur 'Pay Day I': "If you pay peanuts, you get monkeys" (ook al zijn de peanuts nog zo groot).
In de hoek van de 'Uncomfortable Positions' schetsen verschillende kunstenaars een beeld van de mens als speelbal in de handen van reclamemakers, massamedia, wereldwijde merken als Nike of Apple,...
Die merken en bedrijven proberen ons een imago aan te praten, een 'enig' gevoel te verkopen: Just Do it of Think Different. En verder worden we zoet gehouden met stompzinnige televisieprogramma's (zelfs het testbeeld kan ons in de ban houden - Conny Kuilboer).
En de paramedische industrie presenteert nu al 'luxury prothesis'. Anton Cotteleer gaat daar op zijn manier mee om.
(45) Egon Van Herreweghe, Discovery, 2017
In 'A Brief History of the Future' noteren we de flamboyante, virtueel-ambachtelijke 3D print van Nick Ervinck, zoals we er onlangs ook al in Duffel te zien kregen. Gemanipuleerde aardbeien ontplooien zich tot sculpturale parels.
Filip Dujardin ontpopt zich tot een virtuele architect van 'onmogelijke' huizen: ambachtelijk aan de slag met Photoshop.
In 'Signs of Making' treft ons de onverwachte, maar bijzonder geslaagde combinatie van George Clooney als zeefdrukportret - uit een serie van 13 - door Egon Van Herreweghe (gedrukt met koffie-inkt naar 'Volluto' van Nespresso) en de bekende dubbelstoel ('Crossed Legs') van Atelier Lachaert Dhanis.
In 'Ways of Seeing' is ambachtelijkheid troef bij Eric Van Hove met zijn 'VW Passat Gear Box' en Wim Delvoye met de 'Car Tyre'.
Goele De Bruyn zet in op duurzaamheid. Ooit liet ze ons in Zwalm de achterkant van de maan zien en ook hier houdt ze het licht brandend.
Joachim Coucke, die we kennen van zijn composities met snoeren en aansluitingen uit de informatica-afvalberg, verrast met zijn stelling: 'Today I made nothing'.
(65) Luc Deleu, Obelisk, 1983
(66) Thomas Min, Cortina (Arrangement of 8 sculptures), 2016
In 'A Theatre of Practice' staat de 'Man met borden' als een sobere maar magistrale figuur centraal, tast Herman Van Ingelgem de grenzen van de sculpturale praktijk af met zijn keukentafel (It's hard to be a sculpture sometimes) en zetten Wim Wauman en Rik De Boe het begrip 'beeld' (letterlijk) op zijn kop.
'Chains of Dependence'
Maarten Vanden Eynde zorgt nu al voor het gereedschap dat archeologen over pakweg 1000 jaar zullen opgraven om zich een beeld te vormen van onze tijd.
Zelfs met de simpelste industriële hulpmiddelen kan je nog steeds een hart vormen, zegt D.D. Trans.
We grijpen hier even naar de catalogus voor een quote van William Morris (Art and Crafts):
"If you want a golden rule that will fit everybody, this is it: Have nothing in your houses that you do not know to be useful, or believe to be beautiful."
Een gouden regel die ook vandaag nog van tel is, maar die ongetwijfeld tot verschillende keuzes en appreciaties zal leiden. Wie bewaart in de wereld van design en kunst nog het overzicht en hoe objectief of gekleurd zijn de visies?
'The Overview Effect'
'Jonas', de tegendraadse, gestrafte jongen van Sofie Muller, hangt hoog op de muur aan een haak. Van daaruit heeft hij zijn overzicht op de hele zaal.
Egon Van Herreweghe stelt het Nespresso-verhaal verder op scherp met zijn sculptuur 'Discovery'.
(77) Kelly Schacht, Are you looking for the original?, 2010
(76) Herman Van Ingelgem, Afterglow, 2010
(75) Maarten Vanden Eynde, Industrial Evolution, 2007-2009
(74) Stefaan Dheedene, Billy, 2006
'Forces of Nature'
Thomas Lerooy, die we heel recent in Waterschoenen bespraken n.a.v. zijn confrontatie met Félicien Rops in het Kasteel van Gaasbeek, maakt je meteen alert met zijn sculptuur 'Destroy Everything You Touch' en leidt onze blik dwars door het 'Frame Work' van Wim Wauman naar de spannings- en evenwichtsoefeningen waarmee Paul Gees al jaren op ambachtelijke wijze de relaties tussen hout, metaal en steen onderzoekt.
'Formal Gravity'
"Oeps, de wet van de zwaarkracht!" zei mijn kleindochter van 5 toen die glazen sneeuwbal met het atomium uit haar handen viel.
Wetten en regels, kopie en origineel, spelen en werken,...
'DOE NORMAAL' zegt Kristof Van Heeschvelde, maar wat is normaal ? (Vergeet uw poster niet mee te nemen)
(80) Wim Wauman, Workstation (Table of Opportunity), 2017
'A Serious Play'
Spelen is (g)een kinderspel. Spelen is een ernstige bezigheid, die niettemin prettig moet blijven.
Wanneer de 'homo ludens' en de 'homo faber' zich verenigen, ontstaat een wereld vol nieuwe kansen. Dan wordt het mogelijk om complexe problemen op te lossen, met respect voor orde en regels, maar uiteraard ook met de nodige fantasie.
De grote lego-installatie met 'Obelisk' van Luc Deleu en de sculpturale opstelling 'Cortina' van Thomas Min beheersen de ruimte, maar de minuscule droedels van Christophe Floré en de kleine inktjet print 'Drama(Child's Play)' van Wim Wauman verdienen uw intense aandacht.
'Economics of Scale'
U herkent ongetwijfeld het witte boekenrek van ver als een BILLY kast van IKEA. Stefaan Dheedene kocht ze in 2006, liet ze door een schrijnwerker exact namaken, voegde er een certificaat aan toe en bracht deze handgemaakte kopie in de originele verpakking terug naar IKEA, waar hij zijn geld terugkreeg. Nadien stelde hij de oorspronkelijke BILLY kast tentoon in het SMAK en nu staat ze hier. Massaproductie en ambachtelijkheid worden hier scherp gesteld.
Peter De Meyer personaliseerde een potloodje van dezelfde meubelgigant. U vindt het hier ongetwijfeld terug.
Maarten Vanden Eynde presenteert een ingelijste fotografische catalogus van producten uit de quasi teloorgegane metaalindustrie in Birmingham. Telkens per twee brengt hij de schroeven onder in zijn 'Ark van Noah' om ze te bewaren voor de toekomst.
'Making is Connecting'
Handwerk of het ambachtelijk maken van objecten geeft een enorme voldoening en zorgt voor duurzame contacten tijdens het maken en via de gerealiseerde objecten. Creativiteit leidt tot connectiviteit.
Het 'Workstation (Table of Opportunity)' (2017) van Wim Wauman met bureau, verhoogde werktafel en ruimte voor boeken is ambachtelijk uitgevoerd in een strakke houtstructuur en fineer. Nuttigheid, schoonheid en precisie gaan hand in hand. Let op de stofjas en op het vaasje met bloem.
Het werk van Richard Artschwager hoog op de muur in de hoek zorgt voor extra spanning.
'A Conspiracy Theory'
De dubbele 'metalen' balk (hout en verf) van Roeland Tweelinckx is een oude bekende. Naar aanleiding van 30 jaar Galerie De Ziener stal hij ook al de show in De Markten (Brussel)
De balken keren terug in het grote schilderij van Virginie Bailly. Het werk geeft je de indruk van een kleurrijke momentopname net na de 'big bang'.
(86) Sarah Corynen, Nuts 24/7, 2017-18 (1 uit serie)
'The Intelligent Head'
Sarah Corynen zal u ongetwijfeld verbazen of verleiden met haar kleurrijke stripverhaal over de verkoop van peanuts. Wanneer wij bestellen, schieten de aapjes in de fabriek in gang, 24 uur per dag, 7 dagen per week. Of... hoe gek is onze wereld geworden dat we al onze (noodzakelijke en onnodige) behoeften online kunnen bestellen om ze binnen de kortste keren thuis geleverd te krijgen.
En... weet u nog... if you pay peanuts, you get monkeys.
(maar die gaan dan toch onverminderd aan de slag... tot ze ook eens tilt slaan)
Terug door de gang naar de eerste zaal, waar het 'abc' (2012) van Benjamin Verdonck in een kinderalfabet (associatie van merken/verpakkingen met letters) de allereerste zin uit de Nederlandse literatuur in beeld brengen:
'Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu wat unbidan we nu?'
Einde en begin ontmoeten elkaar...
We hebben u enkele hints gegeven...
Maar er is veel meer te ontdekken...
Deze kunstenaars dragen één of meer steentjes bij:
Philip Aguirre, Richard Artschwager, Virginie Bailly, John Baldessari, Evy Bosman, Edward Burtynsky, Paul Casaer, Sarah Corynen, Anton Cotteleer, Joachim Coucke, D.D. Trans, Rik De Boe, Goele De Bruyn, Babs Decruyenaere, Luc Deleu, Wim Delvoye, Peter De Meyer, Stefaan Dheedene, Filip Dujardin, Tim Enthoven, Nick Ervinck, Christophe Floré, Faure de Broussé, Jerry Galle, Alexis Gautier, Paul Gees, Geert Goiris, Ane Hjort Guttu, Quinten Ingelaere, Athar Jaber, Conny Kuilboer, Atelier Lachaert-Dhanis, Thomas Lerooy, Almudena Lobera, Charlotte Lybeer, Thomas Min, Sofie Muller, Michael Petry, Kelly Schacht, Sorry Sorry (performance 20.04.2018), Roeland Tweelinckx, Maarten Vanden Eynde, Eric van Hove, Kristof Van Heeschvelde, Egon Van Herreweghe, Herman Van Ingelgem, Ilse Van Roy, Jan Vercruysse, Benjamin Verdonck, Stephen Verstraete, Wim Wauman, Dirk Zoete
Tekstboek en Beeldcatalogus zorgen als 'tweeling' voor een extra omkadering.
(87) Benjamin Verdonck, abc, 2012
'nestas'
WORKFLOW
tot 2 september 2018
Tentoonstellingszaal Zwijgershoek
Zwijgershoek 14
SINT-NIKLAAS
dinsdag t.e.m. zaterdag: 14 - 17 uur
zondag 11 - 17 uur
ook open op feestdagen
1 en 10 mei, 11 en 21 juli, 15 augustus
© Art Spotter / Waterschoenen
