Ecologisch verbouwen in Meldert: op bezoek in het 'Mierennest' van Steven Plas en Heidelien Bultynck

Voorwoord

In 'Waterschoenen' publiceer ik bijna hoofdzakelijk artikels over beeldende kunst: tentoonstellingen, kunstenaars, musea,..
De ondertitel van deze blog laat echter ruimte voor een veel uitgebreider assortiment:

'Het leven zoals het is of zou kunnen zijn.'

Vandaag bezoeken we een koppel jonge mensen die hun levensdroom tot kunst verheven hebben en die droom in werkelijkheid omzetten: verbouwen volgens een ecologisch en economisch verantwoorde logica.
We nemen U mee naar het 'Mierennest' van Steven Plas en Heidelien Bultynck in Meldert (Aalst).

ARTSPOTTER

Steven en Heidelien in hun 'Tuin van Eden'

Een inleidend sprookje

Er waren eens twee koningskinderen...
Zij groeide op in de Aalsterse deelgemeente Erembodegem.
Hij beleefde zijn jeugd in een andere Aalsterse deelgemeente op het 'familiaal domein' in Meldert.
Zoals het gewone, maar ook koningskinderen past, werden ze al vroeg gefascineerd door de wereld rondom hen.
De kleine prins was in heel Meldert en wijde omgeving bekend voor de fantastische kampen die hij bouwde.
De kleine prinses voelde zich sterk verbonden met de natuur.
Tijdens hun jeugd (en ook nog daarna) waren de mensen nog steeds bezig met het verpesten van de natuur en het naar de vaantjes helpen van hun eigen leefomgeving.
Maar de prins en de prinses beslisten elk voor zich (vermits ze elkaar nog niet kenden was het water tussen hen uiteraard nog veel te diep) op zeker ogenblik om daar iets aan te doen en gooiden zich eerst op de studie van de 'Schoonheid' (en de inrichting van huizen) omdat ze de wereld toch wel een beetje mooier en beter wilden maken.
Tijdens een volks dansfeest (waar ze allebei incognito naartoe gingen) sloegen bovendien de amoureuze vonken over en sindsdien waren ze onafscheidelijk, klaar om samen hun grote droom waar te maken.
Vanzelfsprekend leefden ze nog lang en gelukkig...

Een truitje voor ons huisje

Begin december 2008 hoorde ik voor het eerst van Steven PLAS en Heidelien BULTYNCK, hun vzw MIER (Milieu Informatie En Recylagepunt) en het verbouwingsproject in Meldert.
Ik bracht hen een bezoek naar aanleiding van hun opmerkelijke isolatiecampagne 'Een truitje voor ons huisje': met afgedankte kleding uit de Aalsterse kringloopwinkel isoleerden ze de zij- en achtergevel van hun huis. Het was toen bar koud en zowel het huis als de mensen konden dat truitje best gebruiken.

(zie artikel en fotografisch verslag: http://aalstdailyphoto.blogspot.com/2008/12/ecologisch-verbouwen-in-meldert.html)

Op dat ogenblik hadden ze bijna een volledig 'sabbatjaar' aan hun verbouwing gewerkt en was ook de benedenverdieping zo goed als woonklaar.
Dat de isolatie ook echt werkte, konden ze tijdens deze straffe winter meteen vaststellen. Met dezelfde verwarmingskost haalden ze zomaar 4°C extra.
Nog iemand een truitje?



Hoe het allemaal begon

Het huis was tot voor enkele jaren eigendom van de grootouders van Steven. Grootmoeder had er een winkel met onder andere kachels (vandaar het reclamebord van Nestor Martin in de living), gasflessen en 'nog vanalles', terwijl grootvader fietsen en bromfietsen verkocht en herstelde in wat nu de living geworden is. De huidige tuin was in die tijd een betonnen koer.

Toen Steven en Heidelien drie jaar geleden het huis verwierven, hadden ze allebei een opleiding als interieurarchitect achter de rug. Ze waren dus bijzonder goed geplaatst om dit gebouw om te vormen tot een nieuwe thuis. Dat ze daarvoor een heel eigen, nieuwe weg gekozen hebben is duidelijk. Dat ze wisten waar ze precies naartoe wilden heeft alles te maken met hun uitgangspunten en hun filosofie.

Weerspiegeling in het aquarium...

De filosofie van MIER

Als binnenhuisarchitecten zijn Steven en Heidelien perfect geschoold om interieurs te ontwerpen in alle gangbare stijlen. Maar (zoals ze het zelf uitdrukken)... ze hadden geen zin om de zoveelste schoendoos-architectuur aan te kleden. Daarenboven zit het ecologische aspect bij hen zo diepgeworteld, dat het niet zomaar een laagje vernis is. Voor hen is de groene revolutie het absolute uitgangspunt, ook binnen hun vakgebied.

"We mogen als mensen overigens niet de arrogantie hebben om alles naar onze hand te willen zetten".

We kunnen ons met andere woorden niet langer permitteren om te doen alsof er met onze aarde en ons milieu niets aan de hand is. De schaarse open ruimte die nog overblijft moet behouden blijven. Volgens MIER moet nieuwbouw in dit verband dan ook uitgesloten worden.
De oplossing ligt in RENOVATIE, uiteraard met inachtname van een aantal regels inzake afvalbeperking en -verwerking, milieubescherming, energiebezuiniging,...


In de praktijk...huis en tuin...

Hun eigen huis is onvermijdelijk ook een soort 'kijkwoning'. Hier kunnen ze hun eigen ingrepen en oplossingen laten zien, hun experimenten aan de werkelijkheid toetsen. Het huis is in feite hun visitekaartje.

Zelf beschouwen ze het als een 'work in progress'. Wat ze nu al gerealiseerd hebben is best wel indrukwekkend, maar in tegenstelling tot de hedendaagse 'traditionele architectuur', waar bij de oplevering het gebouw als 'af' beschouwd wordt, gaan ze bij MIER uit van een 'levend gebouw' dat rustig verder mag evolueren. De 'levende gevels' zijn daarvan het eerste bewijs. Bewapeningsnetten op enkele centimeters voor de eigenlijke gevel en klimplanten moeten over enkele jaren voor een volledig begroeide gevel zorgen. Intussen fungeren bamboematten als tijdelijke gevelbescherming.

Tijdens de renovatie van de woning werden enkele niet-dragende muren gesloopt. Dat leverde al snel flink wat steenpuin op. Ook de betonnen koer, die nu tuin geworden is, zorgde voor heel wat afval. Alles is echter opnieuw gebruikt voor de aanleg van de planten-, bloemen- en moestuin: afbakening van perken, paadjes, opvang van het regenwater, torens voor de insecten,...
De tuin werd einde april aangeplant, maar bezit nu al een natuurlijke weelderigheid en veelzijdigheid. Daardoor is het een paradijs voor bewoners en bezoekers, waaronder ook de talloze insecten, vogels,...die hier komen verpozen.
De moestuin zorgt als klein proefproject voorlopig voor een aangename afwisseling in het vegetarische voedselpatroon. Op termijn wordt gedacht aan een grotere, apart gelegen moestuin.


In plaats van het regenwater zo snel mogelijk af te voeren, werd hier gekozen voor een rechtstreekse opvang met dakgoten die via 'waterspuwers' (je denkt meteen aan middeleeuwse kathedralen) het water via enkele tussenstations geleiden naar een 'wadi' (een soort natuurlijke vijver) waar het rustig in de grond kan trekken.
Bovendien wordt vanuit de vlakbij gelegen oude steenput het water opgepompt voor gebruik in huis: toilet, bad, douche, vaatwasser,...


Geen 'geitenwollensokkengedoe'...

Verwar in dit hele concept groen of ecolgisch in geen geval met gebrek aan comfort. Bovendien gaan in dit huis ECOLOGIE en ESTHETICA hand in hand. Hier zijn niet voor niets twee binnenhuisarchitecten aan het werk geweest. Wat ze hier zelf met beperkte financiële middelen en hergebruik van materialen gerealiseerd hebben is bijzonder doordacht en professioneel uitgevoerd.

De hele benedenverdieping werd geconcipieerd als een soort totaal-meubel, waarin tegelijk ook keuken, badkamer, slaapkamer, bureau, bergruimte,... hun plaats kregen.
De keuken bevat alle noodzakelijke toestellen. De badkamer en de slaapkamer zijn een absolute oase van rust. Door ingrepen met een aquariumwand en andere glazen doorkijkjes zorgt de lichtinval op verschillende momenten van de dag en het seizoen voor verrassende en sfeervolle effecten.



Meubels met recuperatiehout...

Alle houten wanden, zowel binnen als buiten, net zoals de meubels, zijn gebouwd met recuperatiehout afkomstig van grote transportkisten. In principe mocht geen enkele nieuwe boom gekapt worden om hen een dak boven het hoofd te bezorgen.
Let in de bureauruimte op de horizontale lijnen van de lange wand. De spiegel op het einde zorgt voor een extra versterking van de lengtewerking.

De 'slimme' werktafel in verschillende delen is hun meest recente meubelproject. Aan deze tafel concentreert zich de 'denktank' en het 'administratieve centrum' van MIER. Wie met hen in zee wil voor een of ander renovatieproject, zal vroeg of laat hier voorbij komen.


De groene long in huis

De perfecte isolatie van een huis houdt ook in dat er geen koude buitenlucht via kieren naar binnen kan. Maar je kan niet zonder toevoer van verse lucht. Verluchten is uiteraard een oplossing, maar laat meteen ook de warmte ontsnappen. De industrie heeft hiervoor natuurlijk dure en opnieuw energieverslindende oplossingen bedacht. Maar bij MIER kiezen ze voor een alternatieve, maar blijvende en milieuvriendelijke oplossing: de groene long!
Verspreid over drie grote, verrijdbare bakken staan hier zowat 30 luchtzuiverende kamerplanten, die voor verse zuurstof zorgen.


Een 'Groene Pluim' voor een groen initiatief

In januari van dit jaar kregen Steven en Heidelien de 'Groene Pluim 2008', een prijs die door GROEN!-Aalst jaarlijks wordt toegekend aan een uitzonderlijk initiatief van ecologisch-sociaal belang. Tot hun eigen verbazing werden Steven en Heidelien gekozen uit vijf genomineerden.
Het beeldje van Magdelien Roobroeck dat ze bij die gelegenheid kregen, staat als pronkstuk in hun huis.

Dank zij de 'Groene Pluim' kwamen ze ook in contact met 'LETS', een systeem van ruilhandel in de Denderstreek. Sindsdien biedt MIER een aantal van zijn diensten aan in dit LETS-systeem.

Info: http://lets.welzijn.net

MIER vandaag en... in de toekomst

MIER kan toekomstige verbouwers met raad en daad bijstaan met advies over ecologische verbouwing en isolatie, tuinrenovaties, ontwerpen van verbouwingen, meubels, badkamers, keukens, EPC-audits, zonlichtadvies,... en ze kunnen zonodig ook zelf de handen uit de mouwen steken.
Voor meer informatie over de mogelijkheden en diensten kan je best een kijkje nemen op hun website:

http://www.mier.be

Net zoals ze met hun eigen huis streven naar een voortdurende evolutie (in de toekomst denken ze bijvoorbeeld nog aan een strodak en zonnepanelen), zoeken ze ook met hun professionele activiteiten in MIER naar een evenwicht tussen tussen bedrijf en leven. Hun deelname aan de 'renovatiedag' eerder dit jaar leverde een massa bezoekers op. Daaruit resulteerden flink wat professionele contacten.

Nu MIER stilaan op kruissnelheid komt, stellen ze vast dat hun voorlopig atelier al te klein geworden is. Maar ook voor dit probleem vinden ze gegarandeerd een originele en eco-logische oplossing.

Steven en Heidelien wonen met hun MIER-project in de
Kokerijstraat 41
9310 MELDERT (Aalst)

Verdere contactgegevens vind je op hun website