Kennismaking met Thierry Mortier naar aanleiding van een atelierbezoek

Thierry MORTIER (°1974) woont en werkt in het huis waar hij ook zijn jeugd doorbracht. De benedenverdieping die zijn vader als werk- en stockageruimte gebruikte voor zijn loodgietersbedrijf, is aangepast als atelier, annex bibliotheek en bureau. Hier bevindt zich zijn denk- en doecentrum als uitvalsbasis voor interventies in de buitenwereld.

Laat ons proberen om vat te krijgen op zijn achtergronden, invloeden en activiteiten.

Thierry Mortier noemt zichzelf een 'semiotic architect', een maker van TEKENS waarmee hij een interactie met de omringende wereld tot stand wil brengen. Vanuit een theoretische (zelfs wetenschappelijke) en filosofische achtergrond ontwikkelt hij zijn TEKENS die hij in een artistieke context plaatst, daarbij rekening houdend met een maatschappelijke betrokkenheid.

1

Thierry Mortier, semiotic architect @

semiotic.tv - the channel inside your head

Het recente project 'Ilya Prigogine in kleur' (zie Waterschoenen, 21 juli 2014) (Foto 4) bevat al die elementen. Het mag trouwens geen wonder heten dat hij de figuur van Prigogine als uitgangspunt nam.

(Ilya Prigogine 1917 - 2003, een in Rusland geboren Belgisch fysisch chemicus en wetenschapsfilosoof, kreeg in 1977 de Nobelprijs voor zijn werk in de thermodynamica, een onderdeel van de natuurkunde dat de INTERACTIES bestudeert tussen grote verzamelingen deeltjes op een macroscopisch niveau. In het bijzonder bestudeerde hij de dissipatie - ontwikkeling van warmte in een apparaat - dat leidt tot verlies van nuttige energie)

Ook Thierry Mortier streeft via zijn tekens naar interactie. Voor het project Prigogine nodigde hij tientallen kunstenaars uit om één tot drie tekeningen te maken in hun eigen stijl, maar geïnspireerd door de figuur of het werk van Prigogine. De tekeningen in zwart-wit werden gereproduceerd en als 'kleurboek' voorgelegd aan een publiek van kunstenaars, kunstliefhebbers of toevallige passanten tijdens het Novgorod Festival in Gent.

De ingekleurde bladen werden ter plekke tentoongesteld als nieuwe werken dankzij de inbreng van een participerend publiek.

De oorspronkelijke tekeningen zijn als gelimiteerde uitgave in een box beschikbaar en nog verkrijgbaar via de kunstenaar (voor 20 Euro een absoluut 'koopje').

Info: tm@semiotic.tv

"WE GROW IN DIRECT PROPORTION TO THE AMOUNT OF CHAOS

WE CAN SUSTAIN AND DISSIPATE"

Ilya Prigogine 

 *

Maar misschien moeten we eerst eens terug naar het verleden: de jeugd van Thierry Mortier, zijn verwachtingen en opleiding.

Eigenlijk was het zijn droom om kleren te ontwerpen. Als kind tekende hij constant kleding, in de 'schaduw' van zijn moeder die kleren maakte. Na de humaniora wou hij naar de modeacademie, maar een 'ernstige' studie leek voor zijn ouders wel een verstandiger keuze. Na het toelatingsexamen voor burgerlijk ingenieur koos hij alsnog voor een opleiding tot vertaler Nederlands - Frans - Engels.

Met dat diploma op zak ging hij aan de slag in de IT-sector, maar gaf die job in 2002 weer op om zijn artistieke droom waar te maken. Tot 2007 schilderde hij hoofdzakelijk portretten.

 2

Thierry Mortier, het 'kasseiproject' in Kortrijk, 2013

Toen hij zich steeds meer in de SEMIOTIEK ging verdiepen, kwam hij tot een radicale ommezwaai in zijn artistieke praktijk. Vanaf 2007 - 2008 begon hij aan een indrukwekkende reeks stempelschilderijen. Doodgewone gommetjes werden zijn basismateriaal voor het uitsnijden van allerlei tekens.

SEMIOTIEK is de studie van de tekens en tekensystemen. Tekens hebben een vorm die een betekenis wil overbrengen naar een ontvanger. Via de link SEMIOTIEK kunt u zich een weg banen door de geschiedenis en de verschillende 'scholen' in de semiotiek.

Zowel in de (inmiddels MINOR) traditie van Fernand de Saussure als in de (MAJOR) traditie van Charles Sanders PIERCE duikt het begrip RELATIE op.

Thierry MORTIER, gewonnen voor de stelling van Pierce, opteert bijgevolg voor een triadische relatie, met als drie aspecten: de DRAGER als vorm van de betekenis, het OBJECT dat naar die drager verwijst en tenslotte de INTERPRETATIE die we aan het teken geven.

Zijn vroegere overtuiging dat je met taal het best kan abstraheren heeft Mortier inmiddels ingeruild voor de tekens en de kunst als betere middelen.

Zijn stempelschilderijen zouden de volgende vijf jaar voor heel wat RUIS zorgen: 'Altijd sneeuw op de televisie'. Met zijn stempeltjes satureert hij het beeld op het doek in die mate dat je van heel dichtbij moet gaan kijken om details en dus tekens te kunnen onderscheiden. Hij kiest ook bewust voor zwart/grijs, vermits kleur voor de ruisschilderijen geen toegevoegde waarde kan bieden.

De kunstenaar beperkt zich niet alleen tot de twee dimensies van het schilderij, maar gaat na enige tijd met zijn gestempelde doeken ook driedimensionaal aan de gang.

Daarmee is meteen een stap gezet naar nieuwe ingrepen, installaties en interventies in de publieke ruimte.

  3

Thierry Mortier, L'origine de l' état-providence in het kader van het project

'De beperking van het getal kinders', 2013

Vorig jaar mochten we hem met Waterschoenen begroeten in de stadstentoonstelling 'Kortrijk Vlaandert', waar hij met 3 projecten aantrad. Onthou dat getal 3 ...

Vooreerst liet hij zich opmerken met zijn 'Monument voor een crisis' dat, gezien de tegenspraak in het onderwerp (het zou nogal absurd zijn), niet op groot formaat wilde uitvoeren. Aan de achterkant van het Broelmuseum stond wel 'de werf' opgesteld, terwijl de maquette van de gele tunnel - ontleend aan de Gauscurve - in de Budazaal hoorde te staan, maar mysterieus genoeg telkens verdween.

Bovendien was er het kassei-project (Foto 2) dat hij in postervorm wel honderd keer in de stad liet opduiken (in een poging tot 'saturatie' zoals in de ruisschilderijen). Onder de titel 'EENDRACHT - L'UNION' bezocht hij vooraf alle Belgische provinciehoofdsteden op zoek naar de typische kasseistraten met kasseien die ontegensprekelijk de neiging hebben om los te komen. Het wordt een 'verhaal' met 'tekens' over evidentie en vooral over universaliteit, een werk dat het Vlaamse, het Belgische grondgebied en het begrip kasseien ver overstijgt.

Tijdens diezelfde zomertentoonstelling opende hij (uiteraard niet toevallig) op 11 juli 2013 een 'Pop up convenience store' voor één dag in een drukke winkelstraat, een statement over de rol van de kunstenaar in de samenleving en een ingreep die bol staat van de historische en cijfersymboliek. Heel wat van zijn collega-kunstenaars presenteerden er hun werk.

Bij Thierry Mortier is een beeld nooit vrijblijvend. Hij heeft wel degelijk een mening en wil die ventileren.

In 2012 was er ook al een project in de publieke ruimte in de marge van TRACK met de zwarte raven (waarvan er overigens nog steeds een paar op het balkon van Brasserie De Rechtvaardige Rechters in de buurt van Sint-Baafs zitten). Ook in het Citadelpark zaten er in een boom vlakbij het 'kerkhof' van Leo Copers.

Momenteel loopt in Aarschot een artistiek project rond de herdenking van oorlogsslachtoffers uit de eerste wereldoorlog. Van de 173 burgerslachtoffers kreeg Thierry Mortier één onbekend persoon toegewezen. De kunstenaar ontwierp een TEKEN met een mix van de Duitse en de Belgische vlag voor de verkeersborden van alle doodlopende wegen in Aarschot: DEAD END.

De publieke ruimte is zeer belangrijk geworden in het oeuvre van Thierry Mortier.

4

Thierry Mortier, Semiotic kikkertje & Ilya Prigogine in kleur & UNITRI

 

Bij onze rondleiding door het atelier zijn we inmiddels in de bibliotheek aangekomen, een 'intieme' ruimte waar de kunstenaar zijn informatie- en inspiratiebronnen netjes bij de hand heeft.

Hier kan hij putten uit de reeds genoemde bron van de SEMIOTIEK, die we als de (wetenschappelijke) rationele kant van zijn artistieke praktijk kunnen bestempelen. Maar we zien hier ook heel wat boeken opduiken met het woord TAO of TAOÏSME op de kaft. Hier staan we bij de filosofische benadering.

Het taoïsme leert de mens een weg te kiezen in het leven. TAO betekent overigens 'de Weg' en is als dusdanig een IDEE.

"DE TAO, DIE WE TAO NOEMEN, IS NIET DE EEUWIGE TAO"

Let op de drieledigheid in deze gedachte.

Doorgetrokken naar de kunst levert dat de volgende vaststelling op:

KUNSTENAARS maken WERK voor een PUBLIEK. Pas in die triadische combinatie levert dat KUNST op.

(Herinner u ook de triadische relaties van Peirce in de semiotiek) 

Onderstaande tekst is geïnspireerd door het Taoïsme

"The future is uncertain... but this uncertainty is 

at the very heart of human creativity"  

Aangevuld met onderstaande boodschap vanuit de semiotiek levert dat een blik op de artistieke activiteit van een kunstenaar als Thierry Mortier.

"Art is capable of transforming noise into information"

Yuri Lotman

(Semiofest, 2012, London) 

Naast Semiotiek en Taoïsme wordt Thierry Mortier ongetwijfeld geïnspireerd door Japanse kunst. Dat wordt niet alleen gestaafd door zijn bibliotheek, maar ook door de praktijk van zijn MOLESKINE boekjes. Hij heeft de accordeonbladen bedrukt met zijn bekende gommetjes of andere, onverwachte middelen, heeft er tekeningen in gemaakt en durft zelfs eens bescheiden kleur aanbrengen.

Het eindresultaat refereert qua vorm aan oosterse tekenkunst en de 'geslotenheid' van de objecten geeft ze een geheim karakter.

In de lijnvoering en het vlekkenpatroon denk ik ook wel aan Lismonde.

  5

Thierry Mortier, gomstempels

Het werk van Thierry Mortier is veelzijdig en als dusdanig niet in een hokje te plaatsen. Het conceptuele karakter van zijn artistieke discours laat hem toe ideeën om te zetten in de best denkbare vorm van dat moment.

Een schitterend voorbeeld willen we u niet onthouden. Onder een glazen stolp (waar vroeger wel eens Mariabeelden woonden) zien we een bekende afbeelding van Courbet: L'origine du monde.

'De beperking van het aantal kinders' (2013) was een tentoonstelling die vanuit artistieke hoek stilstond bij de 40ste verjaardag van de afschaffing van het wettelijk verbod op de verspreiding en promotie voor anticonceptie (1973).

Thierry Mortier combineerde de postkaart van Courbet met een spiraaltje en noemde zijn werk 'L'origine de l' état providence', vanuit de vaststelling dat de welvaartsstaat pas echt tot wasdom kon komen, zodra de vrouw zelf kon beslissen of en hoeveel kinderen ze 'kreeg'.

Maar laten we eindigen met een al even beladen teken van Thierry Mortier.

In UNITRI (Foto 4) smelten 1 en 3 samen en nemen bovendien het teken van de kunstenaar zelf a.h.w. onder de arm.

A UNITY CONSISTING OF THREE PARTS

UNITRI al één-drieheid, 3 elementen die samen voor eenheid zorgen (of dat zouden moeten doen, 3 componenten die iets laten werken: 3 schakeringen van licht zorgen voor wit licht, de 3 machten in het staatsbestel, informatiebeveiliging, de relatie kunstenaar - kunstwerk - publiek,...

Tot daar een kennismaking.

Voor meer informatie verwijs ik u graag naar de website van de kunstenaar, waar u zijn voorbije, lopende en toekomstige projecten en activiteiten kan volgen.

www.semiotic.tv

ZONDAG 31 AUGUSTUS 2014 STELT THIERRY MORTIER vanaf 14 uur

 TENTOON BIJ SECONDroom in GENT

Info:

SECONDroom Gent op Facebook

 © Art Spotter voor WATERSCHOENEN