Stijn ANK, koorddanser tussen architectuur en sculptuur

In februari 2010 stond ik tijdens de Chipka-tentoonstelling in Kunstencentrum Netwerk te Aalst op de hoogste verdieping plots oog in oog met de onverwachte sculpturen van Stijn ANK (°1977). Ondanks hun omvang en samenstelling (gips, ijzer) suggereerden de beelden een 'ondraaglijke lichtheid' in deze klare zalen met zicht op de stad Aalst.

 (c) Stijn Ank in Netwerk 2010

'Du choc des idées jaillit la lumière' en hier ontstond letterlijk en figuurlijk het licht, dankzij een verfrissende benadering van het medium sculptuur, in samenspraak met de 'leegte' van de ruimte waarin de sculpturen opgesteld stonden en met de stad en de historisch gegroeide industriële site 'Chipka' op de achtergrond.

De sterkte van de sculpturen op zich en de perfectie van de installatie waren meteen in mijn beeldend geheugen opgenomen.

Toevallig was die dag ook de kunstenaar aanwezig. Ik maakte kennis met een beeldhouwer die in oorsprong een architect bleek te zijn. Ik schreef over die eerste ontmoeting toen: "Stijn Ank is (niet toevallig) een principiële architect die gefascineerd is door de leegte en het respect voor de omgeving."

We maakten een voorlopige afspraak voor een bezoek aan zijn huis in Aspelare, maar het zou uiteindelijk nog een klein jaar duren vooraleer we die afspraak konden waarmaken. Intussen kreeg ik nog werk van hem te zien bij onder andere Galerie Tatjana Pieters in Gent.

Tijdens de zomer van 2010 was ik zijn huis al eens gaan groeten. In vergelijking met alle andere huizen in de buurt staat het daar als 'een vreemde eend in de bijt'. Maar dat heeft natuurlijk alles te maken met de uitgangspunten van de architect, met de vraag wat architectuur is of zou moeten zijn.

Onlangs konden we hem dus die vraag zelf stellen.

In wezen beoogt de architectuur het creëren van een ruimte, 'leegte', die zich integreert in de wereld en de maatschappij, ten behoeve van het 'wel' 'zijn' van de mensen. Het gaat dus nooit om een object, maar wel om een architecturatie.

Stijn Ank is een architect met een klare visie op wat architectuur moet zijn en bereid tot een absolute verdediging van zijn architecturale principes.

Naar aanleiding van onze gesprekken legde ik steeds meer de link naar een roman van Ayn RAND: 'The Fountainhead' (1943) (vertaald als 'De Eeuwige Bron'), waarin de jonge, principiële architect Howard ROARK strijd levert voor de realisatie van zijn architecturale visie. Uiteraard is het verhaal geromantiseerd, maar uiteindelijk wil het boek hulde brengen aan de noodzaak tot individualisme van de creatieve mens.

Stijn ANK koos reeds in de humaniora voor een opleiding Beeldende en Architecturale Vorming (Sint-Lucas Gent, 1993 - 1996), om zich vervolgens op de echte architectuuropleiding te concentreren (Sint-Lucas Brussel, 1996 - 2001). Daar was het vooral architect-docent Marc Belderbos die hem de weg toonde.

In 2002 trok hij zijn stoute schoenen aan en bood zich voor een stage aan bij het befaamde architectenbureau ARIOLAFIOL in Barcelona. Daar leerde hij ontzettend veel over stadsontwikkeling en het belang van de leegte en werd zijn reeds sluimerende architecturale ascese nog verstevigd.

Een volgend stagejaar (2003 -2004) bracht hij door in het Antwerpse atelier AWG onder leiding van Bob van Reeth.

Wie in en rond het huis van Stijn ANK komt, kan de architecturale ascese met eigen ogen vaststellen. Dit huis is gebouwd met een ontzettend respect voor de natuurlijke omgeving.

Zie site met ontwerpen en inplanting 

FOLDING (plooien, vouwen) is het basiswoord in de architectuur van Stijn ANK, maar ligt tegelijk aan de basis van zijn huidige sculpturale werk.

Onder impuls van  bronsgieter Jem Marginet (tevens assistent van Didier Vermeiren en later van Thomas Houseago) stapte hij de wereld van de sculptuur binnen. Zijn eerste werken waren, mede onder invloed van Houseago, zeer menselijk / dierlijk qua vormgeving. In 2006 stelde hij ze ondermeer tentoon bij Galerie Jan Colle in Gent. In zijn atelier bewaart hij ze nu (symbolisch) achter hoge witte gordijnen als in een theater.

(c) Stijn Ank

Intussen kwam hij tot een authentieke taal. Zijn 'folding'-experimenten leidden tot het maken van mallen die hij met gips vulde. Het aanbrengen van kleur, aanvankelijk door beschildering, werd vervangen door toevoeging van kleurstoffen in het gips. Zo ontstaan telkens weer nieuwe 'prototypes', als groeiende losstaande sculpturen, vanuit een niet aflatende drang naar beredeneerd experiment en een onbegrensde maar gekanaliseerde creativiteit.

De 'groeisculpturen' zetten klassieke begrippen uit de beeldhouwkunst als ruimte-omschrijvend en ruimte-innemend grotendeels buitenspel. De relatie met de omgeving wordt de allesbepalende factor. Ik stel me deze beelden dan ook graag voor in een openbare omgeving (uiteraard in andere materialen die bestand zijn tegen de weersomstandigheden) en denk daarbij bijvoorbeeld aan de grote sculptuur van Roy Liechtenstein (maar dan zonder sokkel) in de havenbuurt van Barcelona.

De absolute doorzichtigheid van zijn huis staat in schril contrast met de beslotenheid van de enorme scheepsloods waar zijn atelier gevestigd is. Hier kan hij zich overigens, ver van huis, van de buitenwereld afsluiten om met een enorme gedrevenheid en middels een zeer arbeidsintensief proces de materie naar zijn hand te zetten.

Helemaal achteraan in zijn (overigens van een grote ordelijkheid getuigend) atelier heeft hij een gedachte van de Amerikaanse architect Louis KAHN op de muur geschreven:

"PURITY LIES IN THE INCOMPLETION"

Schoonheid (zuiverheid) ligt in het 'niet gemaniëreerde' (de onvolledigheid)

Met deze tekst plaatst Stijn ANK zich ook als architect in een sterke traditie: het gebruik van pure materialen die gezien mogen worden, bovendien in een pure constructie zonder franjes. Daarenboven toont hij zich, los van enig eclectisme, als een principiële ('eigen-zinnige') architect EN beeldhouwer.

Howard Roark als romanfiguur (al dan niet gebaseerd op de architect Frank Lloyd Wright), Louis Kahn, als Le Corbusier en Wright in één, en tenslotte Stijn ANK in de dubbele rol van architect en beeldhouwer, die met veel materie veel leegte creëert...: de raakpunten zijn onmiskenbaar !

De mooiste plek om naar zijn huis te kijken  is wellicht hoog op het veld, voorbij de weide tegenover het huis. Het huis verdwijnt als het ware in de omgeving.

*

De website (http://stijnank.com/) is de perfecte getuige van de essentie in zijn werk als architect en beeldhouwer.

(c) artspotter