Michel SEUPHOR is letterlijk een man van de twintigste eeuw. Geboren in Antwerpen op 10 maart 1901 en overleden in Parijs op 12 februari 1999, maakte hij bijna de hele eeuw mee. Hij werd net geen 98 jaar.
De naam Fernand BERCKELAERS doet wellicht bij de meesten iets minder een belletje rinkelen. Toch zijn Berckelaers en Seuphor één en dezelfde persoon.
In die ene persoon ontwikkelde zich wel een waaier aan activiteiten als dichter, denker en schrijver, publicist en organisator, beeldend kunstenaar, graficus, tekenaar, ontwerper, fotograaf,... tijdens een leven dat in hoofdzaak gewijd was aan de avant-garde en de abstracte kunst.
Michel Seuphor versus Fernand Berckelaers © Vander Biest, 2007,
potlood, 35 x 11 cm
In het recente project 'Bazaar België' werd hij door Claude BLONDEEL zeer terecht mee opgenomen in de tentoonstelling en het boek met de '100 boeiendste Belgische kunstwerken'.
De start van de tentoonstelling
Het FeliXart Museum in Drogenbos dankt zijn ontstaan aan de befaamde kunstenaar Felix De Boeck, die op deze plek woonde en werkte en een enorme collectie kunstwerken aan de gemeente overliet. Het 'Felix De Boeck museum' is de afgelopen jaren geëvolueerd van een eenmansmuseum naar een plek voor confrontaties.
FeliXart
NIEUWE NAAM VOOR EEN VERRUIMDE WERKING
Het Museum Felix De Boeck draagt voortaan de voornaam van zijn inspirator. De grote X in Felix verwijst naar de twee elkaar kruisende sporen in onze werking: Dat van de kunst en dat van de aandacht voor het heemkundige en ecologische.
Het museum vormt samen met de boomgaard en de hoeve van de schilder een groene oase in een verstedelijkte omgeving. Een unieke setting om zowel de liefhebber van authentieke kunst met een grote K als voor de liefhebber van erfgoed en authentieke ervaringen te behagen en met elkaar in contact te brengen.
Het museum wil deze erfgoedsite uitbouwen tot een volwaardige tweede peiler naast het artistieke luik.
Voor dat artistieke luik wordt bovendien gewerkt op verschillende 'tentoonstellingsplatformen': het werk van Felix De Boeck zelf, een podium voor jonge kunstenaars en confrontaties met tijdgenoten van De Boeck uit de avant-garde.
In die laatste categorie mag de huidige tentoonstelling van Michel Seuphor geplaatst worden.
Het FeliXart Museum brengt een overzicht van zijn plastisch werk, dat naast tekeningen, collages en assemblages, ook uit toegepaste kunst bestaat. Deze tentoonstelling is tot stand gekomen in samenwerking met L'indivision Berckelaers en dankzij talrijke bruiklenen in binnen- en buitenland. Naast het Designmuseum Gent, het Letterenhuis en de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen, werkt het Felixart Museum samen met het Gemeentemuseum van Den Haag en het Centre Pompidou van Parijs waar de laatste retrospectieve tentoonstellingen in 1976 en 1977 werden gehouden.
Michel Seuphor en Piet Mondriaan, Tableau-poème,
1928, inkt op papier, Indivision Berckelaers
De tentoonstelling neemt u mee op een tocht door de carrière van Michel Seuphor, met de nadruk op het beeldend werk. Maar in de eerste kamer krijg je eerst een kijk op het prille begin in Antwerpen, waar hij als dichter de eerste stappen zette en reeds in 1921, samen met de abstracte schilder Jozef Peeters, het avant garde tijdschrift 'Het Overzicht' oprichtte.
Hij zocht al snel internationale contacten in Berlijn, Rome, Amsterdam en ook in Parijs, waar hij zich vanaf 1925 definitief vestigde. Daar liet hij de naam Berckelaers achter zich en werd voorgoed SEUPHOR (anagram van Orpheus).
In Parijs stichtte hij enkele jaren later de groep van abstacte kunstenaars: Cercle et carré. Hij leerde al de grote kunstenaars kennen. Hij werkte samen met Piet Mondriaan, met wie hij levenslang bevriend bleef.
In deze tentoonstelling laat de invloed van en de samenwerking met Mondriaan zich meermaals zien. Helemaal achteraan staat overigens een remake van het decor dat Mondriaan voor het toneelstuk 'L'éphémère est éternel' van Seuphor maakte.
Michel Seuphor, le mur (Menton), 1928, uit Portfolio L'instant et la durée
met reprints vanaf de originele negatieven van Michel Seuphor, gesigneerd
en genummerd, ed 3/50.
Galerie 1900-2000, Paris, zilvergelatinedruk, privécollectie
Het overgrote deel van het tentoonstellingsparcours is gereserveerd voor de abstracte beeldende kunst die Michel Seuphor zelf gerealiseerd heeft. In de jaren '30 experimenteerde hij nog met speelse tekeningen in één lange tekenbeweging. Toch zou het nog tot rond 1950 duren eer hij een aanvang maakte met de typische lijntekeningen die dan heel snel hun abstracte vormgeving zouden vinden.
In 1934 had hij Parijs verlaten on zich met zijn gezin in de Cévennes terug te trekken. Tot 1948 concentreerde hij zich daar meer op zijn literaire bezigheden.
Michel Seuphor, Saveurs désuètes, 1953,
inkt op papier, 38 x 28 cm, privécollectie
Vanaf 1951 waren de 'dessins à lacunes' geboren. Met een spel van naast elkaar getekende lijnen en uitgespaarde 'leemtes' of 'lacunes' realiseerde Seuphor een geheel eigen stijl die hij in de jaren '60 en '70' verder perfectioneerde met de inbreng van collage, kleur en taal.
Zijn reputatie als beeldend kunstenaar kon dan wedijveren met zijn activiteiten als 'theoreticus' van de abstracte kunst en zijn werk als auteur van het standaardwerk terzake: 'L'art abstrait, ses origines, ses maitres' (1949). Bovendien was hij de eerste die een monografie over Piet Mondriaan schreef: 'Piet Mondrian, sa vie, son oeuvre' (1957).
Michel Seuphor, Enseigne N° 38, 1979,
65 x 50 cm, Indivision Berckelaers
Maar Michel Seuphor is zoveel meer, zoals we in het begin reeds meegaven.
Deze tentoonstelling is dan ook een schitterende gelegenheid voor een uitgebreide kennismaking met alle aspecten van het 'fenomeen' Seuphor.
De open structuur van het museum en de lineaire presentatie van zijn werk doorheen de tijd, laten de kijker toe zich in te leven in de 'opbouwende' evolutie van zijn activiteiten.
Dit is geen tentoonstelling voor haastige bezoekers. In de filmzaal kunt u tussendoor even verpozen bij beelden uit de jonge jaren van Seuphor of de 'meester' zelf in woord en beeld zien verschijnen.
Einde januari verschijnt een catalogus naar aanleiding van deze tentoonstelling.
De schaduw van Seuphor op het einde van de lange gang
Michel Seuphor
tot 9 maart 2014
(één dag voor zijn 113de geboortedag)
in
FeliXart
Kuikenstraat 6
1620 DROGENBOS
donderdag tot zondag: 10.30 - 17 uur
Elke eerste zondag van de maand: brunch gevolgd door een rondleiding (39 euro)
© Art Spotter voor WATERSCHOENEN
