Wie de tentoonstellingszalen van het Oud Stadhuis in Ninove binnenstapt, wordt nog tot 24 augustus 2014 geconfronteerd met de krachtige, maar ook gevoelige hand van een kunstenaar die zijn beschrijvende of verhalende én intieme boodschappen in zwart-grijze taferelen (met af en toe een streep bister-bruin) neerzet.
Wie de naam Koenraad TINEL nog nooit gehoord heeft (en dus hoogstwaarschijnlijk van een andere planeet komt), zal onmogelijk kunnen vermoeden dat hier de krachtdadige hand van een inmiddels tachtigjarige aan het werk geweest is.
Op 31 maart 1934 in Gent geboren, werd hij als kind door de tweede wereldoorlog ingehaald en moest in 1944 met zijn familie op de vlucht naar Duitsland.
Pas veel later (2006) zouden die pijnlijke familiale oorlogsherinneringen zich vertalen in de 'bevrijdende' tekeningencyclus 'Scheisseimer'.
Koenraad Tinel, inkttekening uit de cyclus Ontvoering van Europa, 2010
Hoewel ook muzikaal begaafd studeerde Tinel tot 1956 beeldhouwkunst in het Brusselse La Cambre. Later vervolmaakte hij zich o.a. als assistent in het atelier van zijn neef, de beeldhouwer Roel D'Haese, alvorens in 1963 een eigen smederij te beginnen en zich vanaf 1971 geheel op het beeldhouwen en tekenen toe te leggen, terwijl hij bovendien als docent beeldhouwen (tot 1999) in Sint-Lucas Brussel aan de slag ging.
In 1996 verliet hij de grote vierkantshoeve in Gooik, waar hij 30 jaar woonde, voor de oude kasteelhoeve 'Leysbroek' in Vollezele aan de voet van de Congoberg.
Vijftig jaar in het Pajottenland... het doet wat met een mens.
Bovendien voelt Tinel zichzelf, zo op een zucht van Ninove, een 'halve Ninovieter'. Vandaar wellicht dat hij zich voor zijn tachtigste verjaardag graag als dusdanig liet 'adopteren' via een serie activiteiten en tentoonstellingen, waardoor we 2014 gerust als 'TINELjaar' mogen bestempelen.
Boekkaft Flandria Catholica
Twee jaar geleden haalde Koen De Decker als curator van KRASJ de tekeningen uit 'Flandria Catholica' al eens naar Ninove. Maar nu is Koenraad Tinel alleen en met een ruimer aanbod te ontdekken. In het najaar volgt dan nog een tentoonstelling van zijn sculpturale werk (wie ooit al door het centrum van Lennik naar het Kasteel van Gaasbeek reed, kent ongetwijfeld zijn reusachtig Brabants trekpaard).
Dat de tekeningen van Tinel donker of duister zijn, mag u zowel letterlijk als figuurlijk nemen, maar in zijn inleiding verwoordde Koen De Decker het toch als volgt:
"Hoe donker deze verhalen ook zijn, de kunstenaar zelf is iemand die van het leven houdt in al zijn gedaanten, in toeval en ervaring, in schoonheid maar ook in lelijkheid".
"Als kunstenaar helpt hij ons met het verbeelden en vertalen van deze wereld, zijn tekeningen zijn een aanzet om ons denken in gang te zetten".
Een wandeling door de tentoonstelling zal een en ander duidelijk maken over het wat, hoe en waarom van dit oeuvre.Wandelt u even mee naar de tweede verdieping?
Zaalzicht 2, deel van de cyclus Scheisseimer, 2006
In de gang staan we plots voor een grote tekening met inkt en bister (notenbruin) uit de cyclus Ontvoering van Europa (2010), een thema uit de mythologie dat in de kunstgeschiedenis talloze keren gebruikt werd door verschillende kunstenaars.
Voor Koenraad Tinel grijpt het terug op de oorlogsellende, waaraan hij met en mede door zijn familie (collaboratie van vader en oudere broers) blootgesteld werd. Toen ze in 1944 naar Duitsland moesten vluchten om aan vervolging te ontsnappen, stond hij daar letterlijk op de puinhopen van Europa. Op de Congoberg, kort bij zijn woning staat een grote sculptuur die eveneens de Ontvoering van Europa uitbeeldt.
In de tentoonstellingsruimte N°2 beginnen we links bij een serie getekende Verhalen uit het Pajottenland. Wie daar vijftig jaar woont, begint de streek en zijn bewoners ongetwijfeld zo'n beetje te kennen. In schijnbaar banale taferelen vangt hij in een eenduidig zwart de ziel van mens en omgeving. De tekeningen zijn ook gebundeld in een boek dat hij in 2013 samen met Stefan Brijs maakte.
En dan volgen tekeningen uit Flandria Catholica, een beeldroman uit 2010 van Koenraad Tinel over de periode 1946 - 1952. Het beschrijft de naoorlogse periode waarin de Katholieke Kerk alle aspecten van het dagelijks leven in handen neemt en controleert, wat op de jonge Koenraad voor een verstikkend gevoel en een grondige afkeer gezorgd heeft.
Ruim 50 jaar later heeft hij al die frustraties van zich afgetekend.
Boekkaft Scheisseimer
En dan is er Scheisseimer, getekende herinneringen aan een oorlog (2006), waarin hij met beeldende middelen het verhaal vertelt van de vlucht met zijn familie uit Gent naar Duitsland, vlak na de landing van de geallieerden in Normandië. Het wordt een tocht op zoek naar veiligheid na de 'foute' keuzes van de vader in oorlogstijd. In 240 tekeningen schetst het kind Koenraad, 50 jaar na datum de ervaringen en beelden van toen die in zijn geest zijn blijven nazinderen en die eindelijk een periode konden afsluiten.
In de vitrines vinden we een verhaal van Isaak Babel, dat door Koenraad Tinel geïllustreerd werd en waarvan hij de tekst handgeschreven op de bladen overnam. Het verhaal beschrijft de gemengde gevoelens van de schrijver bij het teloorgaan van het culturele erfgoed tijdens de Russische revolutie. Een eeuwenoud klooster wordt ingepalmd door textielarbeiders.
Dit is alweer een verhaal dat met andere 'acteurs', andere 'decors' en andere tijden steeds opnieuw gebeurt.
Zaal 3: Koenraad Tinel, triptiek Herfstdag, 2006
In de tentoonstellingsruimte N° 3 aan de overkant van de gang wachten ons vooral de grotere tekeningen.
Laat u gerust meeslepen in het lineaire gevecht en het dramatische spel van licht en donker in de triptiek Herfstdag (2006).
Neem (letterlijk) even afstand van de drie zeer intense werken uit de Galinskysuite (2012), een eerbetoon aan Betty Galinsky, de pianolerares van Koenraad Tinel, die in 1943 omkwam in Auschwitz-Birkenau.
Tussen de ramen presenteert Tinel twee taferelen uit de buurt van 'zijn' Congoberg. Dat met de lege stoelen op een podium van planken breng ik onwillekeurig in verband met het vorige onderwerp. Het orkest van de concentratiekampen is verdwenen...
En op Slee I & II zie ik de jonge Koenraad zonder enige angst diezelfde winterse Congoberg afzoeven...
In de vitrines liggen de landschappen die hij maakte voor Het Kind van de Smid, een theatertekst van zijn vriend Josse De Pauw.
Koenraad Tinel, uit Het Kind van de Smid,
inkttekeningen bij een theatertekst van Josse De Pauw
KOENRAAD TINEL . DE TEKENINGEN
tot 24 augustus 2014
in het Oud Stadhuis
Oudstrijdersplein 6
9400 NINOVE
weekdagen: 9 - 14 uur
zaterdag, zondag en feestdagen: 14 - 18 uur
donderdag: nocturne 16 - 20 uur
*
Fietsparcours: "Tinel. Het landschap"
Een
gezinsvriendelijk fietsparcours (40 km) leidt langs plekken in het
leven van Koenraad Tinel (geboren Gentenaar, maar woont en werkt al het
grootste deel van zijn leven in het Pajottenland) en toeristische
bezienswaardigheden van het Pajottenland. Bij het parcours hoort een
brochure "Koenraad Tinel 80".
Van 28 juni tot en met 24 augustus. Startpunt + verkoop brochure: dienst toerisme Ninove, stadhuis, Centrumlaan 100
Exclusief bezoek aan Leysbroek
Sinds
1997 woont en werkt Koenraad Tinel in Hof te Leysbroek in Vollezele,
een historische plek aan de voet van de Congoberg, op de rand van het
Stiltegebied Dender-Mark. Uitzonderlijk staat het atelier eind augustus
open voor een persoonlijke kennismaking en een geleid bezoek.
24 augustus, 14 uur, 10 euro. Inschrijving verplicht via cultuur@ninove.be of 054 31 32 86.
Meer weten over Koenraad Tinel ?
© Art Spotter voor WATERSCHOENEN
Geen opmerkingen:
Een reactie posten