Zoeken in deze blog

vrijdag 29 augustus 2014

Kennismaking met Thierry Mortier naar aanleiding van een atelierbezoek


Thierry MORTIER (°1974) woont en werkt in het huis waar hij ook zijn jeugd doorbracht. De benedenverdieping die zijn vader als werk- en stockageruimte gebruikte voor zijn loodgietersbedrijf, is aangepast als atelier, annex bibliotheek en bureau. Hier bevindt zich zijn denk- en doecentrum als uitvalsbasis voor interventies in de buitenwereld.

Laat ons proberen om vat te krijgen op zijn achtergronden, invloeden en activiteiten.

Thierry Mortier noemt zichzelf een 'semiotic architect', een maker van TEKENS waarmee hij een interactie met de omringende wereld tot stand wil brengen. Vanuit een theoretische (zelfs wetenschappelijke) en filosofische achtergrond ontwikkelt hij zijn TEKENS die hij in een artistieke context plaatst, daarbij rekening houdend met een maatschappelijke betrokkenheid.


1
Thierry Mortier, semiotic architect @
semiotic.tv - the channel inside your head


Het recente project 'Ilya Prigogine in kleur' (zie Waterschoenen, 21 juli 2014) (Foto 4) bevat al die elementen. Het mag trouwens geen wonder heten dat hij de figuur van Prigogine als uitgangspunt nam.

(Ilya Prigogine 1917 - 2003, een in Rusland geboren Belgisch fysisch chemicus en wetenschapsfilosoof, kreeg in 1977 de Nobelprijs voor zijn werk in de thermodynamica, een onderdeel van de natuurkunde dat de INTERACTIES bestudeert tussen grote verzamelingen deeltjes op een macroscopisch niveau. In het bijzonder bestudeerde hij de dissipatie - ontwikkeling van warmte in een apparaat - dat leidt tot verlies van nuttige energie)

Ook Thierry Mortier streeft via zijn tekens naar interactie. Voor het project Prigogine nodigde hij tientallen kunstenaars uit om één tot drie tekeningen te maken in hun eigen stijl, maar geïnspireerd door de figuur of het werk van Prigogine. De tekeningen in zwart-wit werden gereproduceerd en als 'kleurboek' voorgelegd aan een publiek van kunstenaars, kunstliefhebbers of toevallige passanten tijdens het Novgorod Festival in Gent.

De ingekleurde bladen werden ter plekke tentoongesteld als nieuwe werken dankzij de inbreng van een participerend publiek.
De oorspronkelijke tekeningen zijn als gelimiteerde uitgave in een box beschikbaar en nog verkrijgbaar via de kunstenaar (voor 20 Euro een absoluut 'koopje').
Info: tm@semiotic.tv



"WE GROW IN DIRECT PROPORTION TO THE AMOUNT OF CHAOS
WE CAN SUSTAIN AND DISSIPATE"

Ilya Prigogine 

 *

Maar misschien moeten we eerst eens terug naar het verleden: de jeugd van Thierry Mortier, zijn verwachtingen en opleiding.
Eigenlijk was het zijn droom om kleren te ontwerpen. Als kind tekende hij constant kleding, in de 'schaduw' van zijn moeder die kleren maakte. Na de humaniora wou hij naar de modeacademie, maar een 'ernstige' studie leek voor zijn ouders wel een verstandiger keuze. Na het toelatingsexamen voor burgerlijk ingenieur koos hij alsnog voor een opleiding tot vertaler Nederlands - Frans - Engels.
Met dat diploma op zak ging hij aan de slag in de IT-sector, maar gaf die job in 2002 weer op om zijn artistieke droom waar te maken. Tot 2007 schilderde hij hoofdzakelijk portretten.


 2
Thierry Mortier, het 'kasseiproject' in Kortrijk, 2013


Toen hij zich steeds meer in de SEMIOTIEK ging verdiepen, kwam hij tot een radicale ommezwaai in zijn artistieke praktijk. Vanaf 2007 - 2008 begon hij aan een indrukwekkende reeks stempelschilderijen. Doodgewone gommetjes werden zijn basismateriaal voor het uitsnijden van allerlei tekens.

SEMIOTIEK is de studie van de tekens en tekensystemen. Tekens hebben een vorm die een betekenis wil overbrengen naar een ontvanger. Via de link SEMIOTIEK kunt u zich een weg banen door de geschiedenis en de verschillende 'scholen' in de semiotiek.

Zowel in de (inmiddels MINOR) traditie van Fernand de Saussure als in de (MAJOR) traditie van Charles Sanders PIERCE duikt het begrip RELATIE op.
Thierry MORTIER, gewonnen voor de stelling van Pierce, opteert bijgevolg voor een triadische relatie, met als drie aspecten: de DRAGER als vorm van de betekenis, het OBJECT dat naar die drager verwijst en tenslotte de INTERPRETATIE die we aan het teken geven.

Zijn vroegere overtuiging dat je met taal het best kan abstraheren heeft Mortier inmiddels ingeruild voor de tekens en de kunst als betere middelen.

Zijn stempelschilderijen zouden de volgende vijf jaar voor heel wat RUIS zorgen: 'Altijd sneeuw op de televisie'. Met zijn stempeltjes satureert hij het beeld op het doek in die mate dat je van heel dichtbij moet gaan kijken om details en dus tekens te kunnen onderscheiden. Hij kiest ook bewust voor zwart/grijs, vermits kleur voor de ruisschilderijen geen toegevoegde waarde kan bieden.

De kunstenaar beperkt zich niet alleen tot de twee dimensies van het schilderij, maar gaat na enige tijd met zijn gestempelde doeken ook driedimensionaal aan de gang.
Daarmee is meteen een stap gezet naar nieuwe ingrepen, installaties en interventies in de publieke ruimte.


  3
Thierry Mortier, L'origine de l' état-providence in het kader van het project
'De beperking van het getal kinders', 2013

Vorig jaar mochten we hem met Waterschoenen begroeten in de stadstentoonstelling 'Kortrijk Vlaandert', waar hij met 3 projecten aantrad. Onthou dat getal 3 ...

Vooreerst liet hij zich opmerken met zijn 'Monument voor een crisis' dat, gezien de tegenspraak in het onderwerp (het zou nogal absurd zijn), niet op groot formaat wilde uitvoeren. Aan de achterkant van het Broelmuseum stond wel 'de werf' opgesteld, terwijl de maquette van de gele tunnel - ontleend aan de Gauscurve - in de Budazaal hoorde te staan, maar mysterieus genoeg telkens verdween.

Bovendien was er het kassei-project (Foto 2) dat hij in postervorm wel honderd keer in de stad liet opduiken (in een poging tot 'saturatie' zoals in de ruisschilderijen). Onder de titel 'EENDRACHT - L'UNION' bezocht hij vooraf alle Belgische provinciehoofdsteden op zoek naar de typische kasseistraten met kasseien die ontegensprekelijk de neiging hebben om los te komen. Het wordt een 'verhaal' met 'tekens' over evidentie en vooral over universaliteit, een werk dat het Vlaamse, het Belgische grondgebied en het begrip kasseien ver overstijgt.

Tijdens diezelfde zomertentoonstelling opende hij (uiteraard niet toevallig) op 11 juli 2013 een 'Pop up convenience store' voor één dag in een drukke winkelstraat, een statement over de rol van de kunstenaar in de samenleving en een ingreep die bol staat van de historische en cijfersymboliek. Heel wat van zijn collega-kunstenaars presenteerden er hun werk.

Bij Thierry Mortier is een beeld nooit vrijblijvend. Hij heeft wel degelijk een mening en wil die ventileren.

In 2012 was er ook al een project in de publieke ruimte in de marge van TRACK met de zwarte raven (waarvan er overigens nog steeds een paar op het balkon van Brasserie De Rechtvaardige Rechters in de buurt van Sint-Baafs zitten). Ook in het Citadelpark zaten er in een boom vlakbij het 'kerkhof' van Leo Copers.

Momenteel loopt in Aarschot een artistiek project rond de herdenking van oorlogsslachtoffers uit de eerste wereldoorlog. Van de 173 burgerslachtoffers kreeg Thierry Mortier één onbekend persoon toegewezen. De kunstenaar ontwierp een TEKEN met een mix van de Duitse en de Belgische vlag voor de verkeersborden van alle doodlopende wegen in Aarschot: DEAD END.

De publieke ruimte is zeer belangrijk geworden in het oeuvre van Thierry Mortier.



4
Thierry Mortier, Semiotic kikkertje & Ilya Prigogine in kleur & UNITRI
 

Bij onze rondleiding door het atelier zijn we inmiddels in de bibliotheek aangekomen, een 'intieme' ruimte waar de kunstenaar zijn informatie- en inspiratiebronnen netjes bij de hand heeft.
Hier kan hij putten uit de reeds genoemde bron van de SEMIOTIEK, die we als de (wetenschappelijke) rationele kant van zijn artistieke praktijk kunnen bestempelen. Maar we zien hier ook heel wat boeken opduiken met het woord TAO of TAOÏSME op de kaft. Hier staan we bij de filosofische benadering.
Het taoïsme leert de mens een weg te kiezen in het leven. TAO betekent overigens 'de Weg' en is als dusdanig een IDEE.

"DE TAO, DIE WE TAO NOEMEN, IS NIET DE EEUWIGE TAO"

Let op de drieledigheid in deze gedachte.
Doorgetrokken naar de kunst levert dat de volgende vaststelling op:

KUNSTENAARS maken WERK voor een PUBLIEK. Pas in die triadische combinatie levert dat KUNST op.
(Herinner u ook de triadische relaties van Peirce in de semiotiek) 

Onderstaande tekst is geïnspireerd door het Taoïsme

"The future is uncertain... but this uncertainty is 
at the very heart of human creativity"  

Aangevuld met onderstaande boodschap vanuit de semiotiek levert dat een blik op de artistieke activiteit van een kunstenaar als Thierry Mortier.

"Art is capable of transforming noise into information"

Yuri Lotman
(Semiofest, 2012, London) 

Naast Semiotiek en Taoïsme wordt Thierry Mortier ongetwijfeld geïnspireerd door Japanse kunst. Dat wordt niet alleen gestaafd door zijn bibliotheek, maar ook door de praktijk van zijn MOLESKINE boekjes. Hij heeft de accordeonbladen bedrukt met zijn bekende gommetjes of andere, onverwachte middelen, heeft er tekeningen in gemaakt en durft zelfs eens bescheiden kleur aanbrengen.
Het eindresultaat refereert qua vorm aan oosterse tekenkunst en de 'geslotenheid' van de objecten geeft ze een geheim karakter.
In de lijnvoering en het vlekkenpatroon denk ik ook wel aan Lismonde.


  5
Thierry Mortier, gomstempels


Het werk van Thierry Mortier is veelzijdig en als dusdanig niet in een hokje te plaatsen. Het conceptuele karakter van zijn artistieke discours laat hem toe ideeën om te zetten in de best denkbare vorm van dat moment.

Een schitterend voorbeeld willen we u niet onthouden. Onder een glazen stolp (waar vroeger wel eens Mariabeelden woonden) zien we een bekende afbeelding van Courbet: L'origine du monde.
'De beperking van het aantal kinders' (2013) was een tentoonstelling die vanuit artistieke hoek stilstond bij de 40ste verjaardag van de afschaffing van het wettelijk verbod op de verspreiding en promotie voor anticonceptie (1973).
Thierry Mortier combineerde de postkaart van Courbet met een spiraaltje en noemde zijn werk 'L'origine de l' état providence', vanuit de vaststelling dat de welvaartsstaat pas echt tot wasdom kon komen, zodra de vrouw zelf kon beslissen of en hoeveel kinderen ze 'kreeg'.

Maar laten we eindigen met een al even beladen teken van Thierry Mortier.
In UNITRI (Foto 4) smelten 1 en 3 samen en nemen bovendien het teken van de kunstenaar zelf a.h.w. onder de arm.

A UNITY CONSISTING OF THREE PARTS

UNITRI al één-drieheid, 3 elementen die samen voor eenheid zorgen (of dat zouden moeten doen, 3 componenten die iets laten werken: 3 schakeringen van licht zorgen voor wit licht, de 3 machten in het staatsbestel, informatiebeveiliging, de relatie kunstenaar - kunstwerk - publiek,...

Tot daar een kennismaking.
Voor meer informatie verwijs ik u graag naar de website van de kunstenaar, waar u zijn voorbije, lopende en toekomstige projecten en activiteiten kan volgen.



ZONDAG 31 AUGUSTUS 2014 STELT THIERRY MORTIER vanaf 14 uur
 TENTOON BIJ SECONDroom in GENT
Info:


 © Art Spotter voor WATERSCHOENEN

maandag 25 augustus 2014

HOGE HORIZON - Bruegelland Vroeg 21ste eeuw in Stedelijk Museum Lier


Toen het Antwerpse Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in 2011 de deuren sloot om een enorme verbouwingsoperatie mogelijk te maken, werden delen van de collectie verspreid over andere initiatieven.
Tot de heropening in 2018 kan ook het Stedelijk Museum van Lier een deel van die collectie gebruiken. Onder het overkoepelend thema 'Bruegelland' worden werken van de Bruegelfamilie en latere uitbeelders van 'volkse' taferelen, zoals Steen, De Braekeleer en de Vlaamse expressionisten met Permeke of Gust De Smet voor het voetlicht gebracht.

De link tussen Lier en Bruegel gaat ongetwijfeld ook via de roman 'Pieter Bruegel' (1928) van Felix Timmermans, Liers auteur par excellence.

Met de tentoonstelling 'HOGE HORIZON: Bruegelland, vroeg 21ste eeuw' wordt het thema nu doorgetrokken naar een confrontatie tussen deze historische voorbeelden en de hedendaagse artistieke realisaties. De huidige opstelling blijft nog tot 19 maart 2015 beschikbaar. U hoeft dus niet meteen te rennen, al kan ik u een bezoek ten stelligste aanraden.


 Fabrice Samyn,, Horizon, 2009, hout, glas, zand


In drie opeenvolgende zalen wacht u een bijzonder intense ervaring.

De titel 'HOGE HORIZON' is ontleend aan het werk van Bruegel zelf. Door de letterlijk hoge plaatsing van de horizon in zijn schilderijen ontstaat een immens speelveld waarin mensen en dingen vanuit een schuin vogelperspectief bekeken worden en verschijnen als acteurs in een theater. Of het nu over volksspelen, spreuken of andere onderwerpen gaat, steeds is het zoals bij Joost Van den Vondel: "De wereld is een schouwtoneel. Elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel".

De tentoonstelling maakt een mix van al de tijdsbeelden en interpretaties en toont ze in een opstelling die zowel aan een hedendaagse galerie doet denken als aan een museale presentatie uit de 19de eeuw met superpositie van werken.

De curatoren, Rik De Boe & Peter Morrens, tevens initiatiefnemers van 'De Voorkamer' in Lier, zijn niet over één nacht ijs gegaan (om het even in de sfeer van Bruegeliaanse spreekwoorden en gezegden te houden). Collectiestukken uit het KMSKA, het Stedelijk Museum van Lier en werken uit verschillende hedendaagse collecties vormen een overkoepelende puzzel.

Zullen we dan maar enkele werken bekijken en een paar links leggen? Dan kunt u nadien zelf op stap voor een intense kennismaking.

In de eerste zaal wordt de horizon meteen hoog en waterpas gelegd door Fabrice SAMYN. Een eerste blik rondom leert al dat het lang niet eentonig wordt. Fijne dialogen en knappe stoorzenders wisselen elkaar af. 
Ruim honderd werken vragen in de drie zalen om aandacht. Sommige affirmeren zich heel prominent door hun formaat, voorkomen of door hun kunsthistorische herkenbaarheid. Andere houden zich stilletjes schuil, in de schaduw of op de achtergrond, maar verdienen het niettemin ontdekt worden omwille van hun intrinsieke waarde.

Schilderijen, tekeningen, sculpturen, grafiek, objecten, foto's, video,... in alle maten en stijlen wisselen elkaar af.

Toch is een en ander netjes uitgebalanceerd, terwijl er onverwacht toch iemand een serieuze 'patat' op geeft.



Friederiche von Rauch, Untitled (KMSKA 11 Antwerp), 2011 uit de 
serie Sleeping Beauty, Archiefpigment, print op aluminium
Courtesy Galeery FIFTY ONE Fine Art Photography

Henri De Braekeleer, De man in de stoel, 1875, olieverf op doek
Collectie KMSKA

 
De gigantische ets (droge naald) van Patrick COUDER op verschillende grote bladen naast elkaar springt meteen in het oog door haar formaat en het zuivere zwart op wit. Deze 'Ommegang' is geïnspireerd door 'De Processie' van Bruegel.
Zo loopt het werk van Bruegel als een rode draad door de hele tentoonstelling.
Sommige kunstenaars bespelen rechtstreeks de thema's van Bruegel in hun eigen werk. Maar soms leggen de curatoren zelf de link tussen de oeuvres. Zo bevindt het typische vloersculptuurtje van Mark MANDERS zich niet zomaar toevallig onder de 'Spreekwoorden' van Bruegel. U moet maar eens op zoek gaan in het schilderij zelf.
Maar dan zitten we al in de tweede zaal.

Tegen de achterwand van de eerrste zaal kan Lech MAJEWSKI met zijn video 'Bruegel Suite' (centraal paneel van een triptiek) op belangstellende kinderogen (klein en groot) rekenen. De 'Bruiloftsstoet' hangt vlakbij.
De 'Zeis' in geblazen glas van Maria ROOSEN torent als een zwaard van Damocles hoog op de muur tussen de 'gulzigheid' van Charles VERLAT in één hoek en een opeenvolging van 'eetfestijnen,' van Gust DE SMET tot Rinus VAN DE VELDE. De 'Boerenbruiloft' is nooit ver weg.

In de tweede zaal lijkt de hoofdtoon klassieker, maar het zijn de kleine tegendraadse ingrepen die de alertheid op de proef stellen: de reeds genoemde Mark MANDERS, de kleine tekening 'Study for Willowman' van Pieter Laurens MOL of het schilderij van Teun HOCKS van de man met de tak in een desolaat landschap (Het doet me ook aan Stefaan Van Biesen denken).

Natuurlijk duikt hier en daar Johan DE WILDE op met zijn zo aparte tekenstijl (nu met een 'Recordatio - Brueghel' uit 2007). Even verder gaat een kleine tekening van Michael BORREMANS (The Spirit of Modelmaking) in vormelijke dialoog met de 'Spreekwoorden' van Bruegel. In de diagonale hoek verschijnt Jean BRUSSELMANS, de meester van het tegelijk beknottende, maar o zo open en levendig Brabantse landschap.



 Ria Pacquée, Madame visiting the open air museum in Bokrijk, 1989,
6 fotoprints op canvas

Jakob Smits, De put, 1920, olieverf op doek
Collectie KMSKA


De overgang naar de derde zaal wordt met bravoure overheerst door de houten sculpturale installatie van Kati HECK: 'Unrasiert und fern der Heimat. Ein Randgruppen Stammtisch', een schitterende mix van 'boers' genoegen en fijnbesnaarde details. Ook hier is Bruegel nooit ver weg.

Neem de tijd voor de video 'The Vanitas Record' van Koen THEYS, de registratie van een gigantisch stilleven ... . Bij Koen Theys wordt de tijd per definitie gemanipuleerd.

De combinatie aan de overkant met Friederike VON RAUCH en Henri DE BRAEKELEER met zijn iconische 'Man in de stoel' zorgt, wat mij betreft, voor onderkoeld vuurwerk.
Tegen de achterliggende wand gaan Ria PACQÉE en Jakob SMITS een onwaarschijnlijke relatie aan, diep in de Stille Kempen.
Verder mag ik in geen geval Johan DE WIT en Walter SWENNEN vergeten, die er allebei een flinke 'patat' op geven. Dan is er nog het duo Jozef Laurent DYCKMANS en Eugène LAERMANS, die elk het thema van de blinde behandelen.
Mag ik nu ook nog even Thomas BOGAERT (met een felwitte 'for Bruegel') en Valerius DE SAEDELEER (met een duister geworden 'verniste' Lente) als onverwachte buren voorstellen?

En dan staat daar in het midden het bijna onooglijke galgje van Bart BAELE. Het zit in zijn morbide artistieke visie vastgeklonken en refereert wellicht aan 'De ekster op de galg' (1548) van Bruegel, maar ook in de 'Spreekwoorden' zit dan weer een andere verwijzing... (kijk eens rechtsboven).

Deze kleine inleiding wil enkel een aanzet zijn. Bij uw bezoek aan de tentoonstelling krijgt u een wandelcatalogus die voor meer opheldering zorgt.



Walter Swennen, Jef Patat, 1986,
olieverf op doek
Bruikleen Foudation de 11 lijnen

Johan De Wit, Grote kuis, 2014
na 'De Triomf van de dood' van Pieter Bruegel de Oude,
geëxtrudeerd polystyreen en lijm
 

HOGE HORIZON

tot 19 maart 2015
in
Stedelijk Museum Lier
Florent Van Cauwenberghestraat 14
LIER

dinsdag t.e.m. zondag: 10 - 12 en 13 - 17 uur



© Art Spotter voor WATERSCHOENEN




donderdag 21 augustus 2014

GILLES VAN SCHUYLENBERGH stelt tentoon in Aalst


Gilles VAN SCHUYLENBERGH is geen onbekende voor 'Waterschoenen'. 
In 2008 en 2011 was hij hier reeds te gast.

Nu bezoeken we zijn tentoonstelling in het atelier van zijn vader (André VS).
Als zoon van een kunstenaar uit de schaduw van je vader stappen is geen sinecure, maar Gilles hanteert al jaren een eigen discours. Hij gebruikt een techniek die een mix is van collage en schilderkunst en waarbij het schilderkunstige element met de jaren steeds meer de bovenhand genomen heeft.

Gilles Van Schuylenbergh gaat voor een specifiek gebruik van kleuren die perfect aansluiten bij de sfeer van verval en vervreemding die in de meeste werken heerst. Qua penseelvoering zijn de stippen van Van Gogh dikwijls heel dichtbij. Is Van Schuylenbergh een net zo rusteloze zoeker als zijn beroemde voorganger?
Je durft het wel te vermoeden met uitzicht op de expanderende structuren en constructies die zijn taferelen bevolken, gevangen in dreigende of bedreigde omgevingen.


Gilles Van Schuylenbergh, Lavabo's in Schotte, mixed media op doek
120 x 120 cm


De kunstenaar wil vat krijgen op zijn omgeving, maar herschept die tegelijk in een rollercoaster, die met grote snelheid naar beneden dendert. Toch houdt hij de regie in handen. Hij bepaalt de regels van het spel: inhoud, vorm, kleur, cadrage,... en realiseert op die manier een mix van Escheriaanse, kubistische en surrealistische beeldvorming. 
Van Schuylenbergh bekijkt zijn onderwerpen vanuit verschillende standpunten tegelijk, vervormt ze in vreemdsoortige bochten, wat dan resulteert in irreële, post-industriële landschappen die uit de lelijkheid van het verval een nieuwe picturale schoonheid plukken.

Vervallen industriële complexen als de site van 'Schotte' langs de Kapellekensbaan (in Aalst is Boon nooit ver weg) of 'du Parc' vlakbij waren voor Gilles Van Schuylenbergh jarenlang paradijzen waar hij zijn fotografische indrukken vastlegde om er nadien in zijn atelier mee aan de slag te gaan.


Gilles Van Schuylenbergh, Japanse esdoorn, mixed media op doek,
100 x 150 cm


Los van die industriële achtergronden noteer ik in de marge ook enkele werken die een ontsnappingsroute naar de zee bevatten. De drie versies van 'Rood dakje' brengen mij in gedachten naar Wenduine en dan is er ook nog het lange, smalle schilderij 'Strandpalen' dat hier als een vreemde (maar ontzettend mooie) eend in de bijt mee de show steelt.

Naast de collage-schilderijen op doek duiken nu ook de werken op papier op. Zelf gerealiseerde prints op A2 formaat vormen de basis voor een bewerking met een mix van media: olieverf, acrylverf, pastels en verschillende andere technieken. Vanuit eenzelfde basis ontstaan zo verschillende versies van eenzelfde onderwerp.
Gilles Van Schuylenberg herneemt en herwerkt onder andere zijn vroegere bestanden, maar het resultaat is telkens een nieuw origineel.

Vooraf nader kennismaken met de kunstenaar kan ook via zijn nieuwe website:




Gilles Van Schuylenbergh, Strandpalen,
mixed media op doek, 60 x 180 cm



GILLES VAN SCHUYLENBERGH

tot 31 augustus 2014

elke zaterdag en zondag: 14 - 18 uur

Eernegemwegsken 1
9300 AALST

(Ingang vanaf Esplanade links naast de Sint-Jozefkerk)



© Art Spotter voor WATERSCHOENEN



maandag 18 augustus 2014

RIERA I ARAGO in de FONDATION FOLON (La Hulpe)


Het werk van de Catalaanse kunstenaar RIERA I ARAGO staat al meer dan twintig jaar op mijn netvlies gebrand. Ik ontdekte het ooit in de Aalsterse galerie Denise Van de Velde. De kunstenaar keerde er regelmatig terug. Later zag ik het ook nog in zijn thuisstad Barcelona.
Nu hij te gast is bij de Fondation/Stichting Folon in La Hulpe/Terhulpen kon ik de kans op een hernieuwde kennismaking niet laten voorbijgaan.

Enkele dagen geleden waren we met Lismonde nog in de faciliteitengemeente Linkebeek en in het Waalse La Louvière. Nu staan we met met één voet over de taalgrens, alweer ten zuiden van Brussel, in de achtertuin van Hoeilaart en Overijse, terwijl iets meer naar het zuidwesten de heuvel van Waterloo staat te pronken.



 Links naar de Fondation Folon - Rechts naar het kasteel


De FONDATION FOLON kunt u van verschillende kanten bereiken. Volgt u het officiële adres 'Drève de la Ramée', dan wacht u vanaf de parking nog een kleine wandeling naar de kasteelhoeve waar de stichting gevestigd is. Komt u via de 'Chaussée de Bruxelles', dan hebt u nog een flinke uitstap (1,2 km) door het schitterende Solvaypark te goed en krijgt u er het uitzicht op het imposante Château de la Hulpe bovenop.

Enkel de tentoonstelling van Riera i Arago bezoeken is een optie. Met de opstelling binnen en de grote sculpturen in het Solvaypark bent u een tijdje zoet. Maar een combinatie van het parcours FOLON met dat van de Catalaanse kunstenaar zorgt voor een grote meerwaarde en een mix van twee poëtische dromers.

Een kleine filmische introductie in de wereld van de Stichting Folon en het werk van de kunstenaar krijgt u op de openingspagina van de website via de melding VIRTUELE RONDLEIDING in de rechterbovenhoek.

Echt binnenstappen in de wereld van Jean-Michel Folon doen we letterlijk door een opengaand boek, via een magische, getekende formule van de kunstenaar zelf.
Op het einde van de eerste vleugel worden we opgewacht door het 'regenmannetje' van Folon. In mijn geval kwam daar ook nog eens echte regen aan te pas. Maar geen nood, want via het hekje steken we het straatje over en stappen (nu dankzij een numerieke code) een nieuwe vleugel van de hoeve binnen.


Naar het Onthaal van de Fondation Folon

 
Hier wacht ons enerzijds de sculpturale activiteit van Folon, maar ook de tijdelijke tentoonstelling van RIERA I ARAGO: Explorations.

"Ik bouw antropomorfe vliegmachines,
ik herschep vormen om ze menselijkheid te verlenen."

Josep Riera i Arago

Josep RIERA I ARAGO (Barcelona, 1954) heeft een heel eigen vocabularium ontwikkeld, waarin het vliegtuig (avió) een 'stabiele' plaats inneemt. Het is een beetje zoals bij Panamarenko, maar dan in een vormentaal die meer aansluit bij die andere beroemde Catalaan, Joan Miro.
  
De grote zolder met de centrale installatie van 111 'vliegtuigen' is tegelijk overweldigend en geruststellend. Alles is tot de essentie herleid en creëert een wereld van rust, weg van de dagelijkse hectiek van het bestaan. Het thema van het 'wegvliegen' is hier echt voelbaar en net als bij Folon presenteert Riera i Arago uitgangspunten voor de fantasie.

In de kamer achteraan rechts stelen twee hangende 'sculpturen', samengesteld uit honderden kleine, kleurrijke elementen (vliegtuigen en onderzeeërs) de show. Ze zijn opgehangen aan minuscule draden en lijken in het niets te zweven.

Hopelijk zijn de weergoden u genadig zodat u ook de grote sculpturen in het park kunt ontdekken.



Riera i Arago, 111 Avions 1984-2010 (detail)


Op de benedenverdieping van de tijdelijke expositieruimte komt de beeldhouwer Jean-Michel Folon aan bod. Temidden van een atelier-evocatie geeft hij zelf in een aantal filmbeelden uitleg over deze activiteiten. Frappant detail is zijn uitspraak over hoe hij pas, werkend aan sculpturen, de kleine en grote geheimen van het beeldhouwersvak leerde kennen.

Ik moet hier ook denken aan zijn sculptuur 'Hommage à Pessoa', die sinds 2008 vóór het geboortehuis van de dichter in Lissabon staat (Lago de São Carlos) tegenover het Teatro Nacional de São Carlos en in de buurt van Museu do Chiado (Rua Serpa Pinto). De dichter staat er met zijn hoofd als (in) een boek.

Jean-Michel FOLON (1934 - 2005) verliet ooit de architectuuropleiding in La Cambre (Brussel) om zich in Bougival (bij Parijs) aan het tekenen te wijden. Zijn eerste bekendheid kreeg hij pas via de Verenigde Staten met covers voor magazines als Esquire en The New Yorker. Hij was eindelijk vertrokken voor een indrukwekkende internationale carrière.

In de loop der jaren bouwde hij bovendien een uitgebreide collectie van zijn eigen werk op, ruim 500 werken die hij in 2000 onderbracht in de Fondation Folon.
  

Reconstructie beeldhouwatelier Folon @ Fondation Folon


Een onderkomen voor deze collectie vond hij, in samenwerking met het Waalse Gewest, in de kasteelhoeve van La Hulpe, een domein dat hij uit zijn jeugd kende als de toen nog ontoegankelijke 'tuin met de 1000 rododendrons'.

Cultuur en natuur gingen hier dankzij Folon een schitterend huwelijk aan.
Klein detail: de nu gerestaureerde vierkantshoeve dateert uit 1833 en is een ontwerp van architect Jean-Pierre Cluysenaar die ook de Brusselse Sint-Hubertusgalerij (en een reeks spoorwegstations, waaronder dat van Aalst) ontwierp.

Jean-Michel FOLON heeft ongetwijfeld een heel eigen stempel gedrukt op het artistiek gebeuren van de twintigste eeuw. Zijn poëtische benadering van sociale, culturele en ethische kwesties zoals mensenrechten, mentale gezondheid en bescherming van het milieu zorgde voor een gevoelige, betrokken, maar doortastende uitbeelding van deze thema's. Telkens zorgde hij vanuit zijn eigen verwondering voor een verwonderende 'ontsnappingsroute'...

Zelf drukte hij het eenvoudig als volgt uit:

"Je suis seulement le premier spectateur
de mon travaIl
et s'il est un point de départ
à l'imagination 
de celui qui le regarde 
il trouve son sens."

FOLON


Riera i Arago, Avió hélix groga, 2014 © Sara Riera, 2014


RIERA I ARAGO in de FONDATION FOLON

 tot 9 november 2014

Drève de Ramée, 6A
1310 LA HULPE

dinsdag tot vrijdag: 9 - 17 uur
weekend en feestdagen: 10 - 18 uur

Voorbereidende kennismaking via:



© Art Spotter voor WATERSCHOENEN





vrijdag 15 augustus 2014

LISMONDE in La Louvière en Linkebeek


In mei 2013 schonk Huize Lismonde (Linkebeek), dat het werk van de kunstenaar (Jules) LISMONDE beheert, een zestigtal grafische werken aan Centre de la Gravure et de l'image imprimée in La Louvière.

De tentoonstelling L'oeuvre gravée de Lismonde toont deze werken nu al een zomer lang en tot 7 september kunt u nog terecht in de rue des Amours, waar het Centre de la Gravure gevestigd is.
(WATERSCHOENEN nam u in 2012 al eens mee naar La Louvière)

In combinatie met een bezoek aan zijn voormalige woning in Linkebeek krijgt u bovendien een totaalbeeld van deze kunstenaar die vooral als tekenaar met houtskool naam maakte.

Jules LISMONDE (1908 - 2001) woonde van 1956 tot zijn dood in de villa 'Les Roches' in het groene Linkebeek ten zuiden van Brussel. 
Teneinde zijn werk en woning voor de toekomst te bewaren, richtte hij in 1998 de Stichting Lismonde op, die na zijn dood overging in de vzw Maison/Huize Lismonde.

 


 Huis Lismonde - Villa 'Les Roches' - Linkebeek


De vereniging heeft als doelstelling:

1. Het werk van Lismonde bewaren, inventariseren en doen kennen.

 (De geïllustreerde beredeneerde catalogus van het totale oeuvre van Lismonde is verschenen, onder de vorm van een DVD vergezeld van een nieuwe monografie - in het Frans - door Serge Goyens de Heusch)

2. Sensibiliseren van het publiek voor de hedendaagse kunst via het werk van Lismonde.

3. Het werk van Lismonde levendig houden en zijn boodschap overdragen aan de   komende generaties.



 Jules Lismonde, Traduit son espace, 1984, houtskool op papier
Collectie Huis Lismonde


Terwijl Lismonde aanvankelijk vooral schilderde, stapte hij vanaf 1932 hoofdzakelijk over naar de tekenkunst. Jarenlang vond hij inspiratie in landschappelijke en architecturale thema's, maar richtte zich ook op portretten.

Rond 1958 evolueerde hij naar abstractie en zou zijn zoekend lijnen- en vlekkenspel tot een echt 'handelsmerk' uitgroeien.
Maar Lismonde ontwierp ook kartons voor tapijten en glasramen en paste zijn picturale kenmerken ook toe in diverse grafische technieken zoals ets, droge naald, litho en zeefdruk.

In de Brusselse metro (die overigens een museum op zich vormt) realiseerde hij in 1976 een monumentale wandsculptuur 'Que la mer épargne' in station Pétillon.


 Huis Lismonde, interieur met piano, tekening, tapijt en gravure


Op de website van Huize Lismonde krijgt u bij de Kunstenaar - ZIJN WERK een duidelijk overzicht van de evolutie in zijn artistieke carrière, naast alle andere informatie over de kunstenaar, de werking van de vereniging en de activiteiten in en rond het huis.

*

De tentoonstelling in Centre de la Gravure biedt een chronologisch overzicht van zijn grafisch werk vanaf 1935 (een zicht op Lier/Lierre) tot 2000 en geeft ook een idee van zijn bijdrage aan de etsvereniging Cap d'Encre (1963). Lismonde lag ook mee aan de basis van de Jeune Peinture Belge (1945), maar was in wezen niet gebonden door een of andere groep.


Tentoonstelling Lismonde op de tweede verdieping, naast 
de bibliotheek @ Centre de la Gravure et de l'image imprimée


Naar aanleiding van zijn honderdste geboortedag in 2008 organiseerden de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Brussel een retrospectieve tentoonstelling en werd toen een 'Cahier' aan de kunstenaar gewijd, waarin zijn leven en werk voor verschillende auteurs belicht werd. Naast de oeuvrecatalogus met nieuwe monografie ook nu nog een belangrijk document voor wie Lismonde (beter) wil leren kennen. (In het Nederlands verkrijgbaar in Centre de la Gravure)

De tentoonstelling in La Louvière loopt nog tot 7 september, samen met 'Made in Japan' en 'Mario Avati'.

Centre de la Gravure
rue des Amours, 10
7100 LA LOUVIÈRE

dinsdag tot zondag: 10 - 18 uur 




 Lismonde, L II 67, Une des estampes
du deuxième recueil Coup d'Encre, 1966
litho
@ Centre de la Gravure, La Louvière



Huize Lismonde opende in november 2003 de deuren. Het huis staat in een parktuin als in een groene oase. De 'Villa Les Roches' is vrij toegankelijk op zondag van 14 tot 18 uur. De benedenverdieping ademt nog geheel de sfeer van de kunstenaar met talrijke kunstwerken en een huiselijke inrichting. Er vinden ook concerten plaats. Op de verdieping is een ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen.
(Tot 21 september 2014:  Johan Damoiseau met houtskooltekeningen L'Herbier des Roches / Het Herbarium van Les Roches)

In de gang beneden herinneren affiches van tentoonstellingen aan samenwerkingen van Lismonde met galeries als Richard Foncke in Gent (1969) en kunstenaars-tijdgenoten als Luc Claus of Maurits Van Saene.

Huize/Maison Lismonde
Dwersbos 1
1630 LINKEBEEK



© Art Spotter voor WATERSCHOENEN