Toen ik onlangs bij Galerie Geukens & De Vil binnenkwam, was de confrontatie met de sculpturen van Sofie Muller veeleer een weerzien dan een eerste kennismaking. Toen ik U in april van vorig jaar meenam naar haar atelier leerde ik deze sculpturen reeds grotendeels kennen. Sommige waren nog in volle opbouw of aan wijzigingen onderhevig, terwijl andere hun boetseerfase reeds achter de rug hadden.
Met de 'hangjongen' kreeg U toen overigens (door het deurtje) een fotografische blik op 'Jonas', die nu in zijn gepatineerde bronzen verschijning in de galerie tegen de muur hangt.
Onvermijdelijk moet ik denken aan het boek 'De wereld van Sofie', waarmee de Noor Jostein Gaarder vanaf 1991 de wereld veroverde en waarin de geschiedenis van de (hoofdzakelijk) Westerse filosofie voor jonge (en minder jonge) mensen aan bod komt.
Toegepast of Sofie Muller zou een gelijknamig boek veeleer over psychologie gaan. Via haar personages baant ze zich een weg door gevoelens en gedachten, puttend uit eigen en andere ervaringen.
Sofie Muller, Clarysse, gepatineerd brons, 2011
Met deze tentoonstelling, 'The rest is silence', lijkt ze te willen afrekenen met onaangename persoonlijke ervaringen (black-outs). Tegelijk legt ze een link naar een samenleving waarin kritische gedachten onderdrukt worden, zoals in de toekomstroman uit 1953 van Ray Bradbury: 'Fahrenheit 451'. Haar drie nieuwe figuren, Jonas, Oscar en Clarysse zitten duidelijk in een moeilijke fase: een tot hoogste vertwijfeling leidende schoolse omgeving, een periode vol groeipijnen waarin je met je hoofd 'tegen de muur loopt' of zelfs letterlijk met je rug tegen de muur staat (of hangt).
Een maatschappijkritische houding is natuurlijk niet nieuw in haar werk. Maar ook verlatingsangst in ruimere zin, als vrees voor afscheid van geliefden of het verlies van de eigen onafhankelijkheid zagen we reeds eerder aan bod komen. (In de tekst van 29/4/2011 kunt U daar ongetwijfeld meteen namen van sculpturen opplakken)
De voorstelling bij Geukens & De Vil zorgt voor een perfecte 'harmonie' tussen de sculpturen en de ruimte, al is het woord 'harmonie' misschien precies het tegengestelde van wat beoogd wordt. De kale ruimte met centraal een rij grotendeels zwart gebrande lessenaars, waar 'Clarysse' in uiterste vertwijfeling haar handen rond haar (ontbrekende) hoofd houdt, is veelbetekenend. Links van 'Clarysse' lijken twee handen die uit de muur komen de situatie in de kamer te dirigeren... of te kalmeren... of een (onbereikbaar) houvast te bieden...
De 'ongehoorzame Jonas' hangt rechts achteraan in de hoek hoog tegen de muur, machteloos, maar in bewegingloze stilte zijn innerlijke waardigheid bewarend.
Sofie Muller, Brandt, gepatineerd brons, 2011
'Brandt' heeft zich vooraan in de galerie letterlijk en figuurlijk met zijn hoofd tegen de muur een weg gebaand, daarbij een houtskoolspoor achterlatend. Zijn hoofd wordt stilaan één met de muur (doet me ook denken aan de sculptuur 'Alice' uit 2008). Net zoals Guy Montag uit het boek 'Fahrenheit 451' gaat Brandt aan zijn opstandigheid ten onder.
De tweede, donkere ruimte is in hoofdzaak het terrein van de rooktekeningen. Maar in eerste instantie ontmoeten we 'Oscar' (2010), met zijn verbrande houten torso de voorloper van de huidige sculpturen, als slachtoffer van machtsmisbruik en repressie, gebrandmerkt voor het leven. Hij heeft zijn vroegere dambordsokkel verlaten en staat met beide voeten op de grond, klaar voor een nieuwe start.
Sofie Muller, rooktekeningen, 2011
Tegen de zwarte muren van de ruimte komen de 'rooktekeningen' op hun witten bladen perfect tot hun recht. Ze zijn letterlijk met rook van kaarsen gemaakt, een techniek die precisie en durf koppelt. Het gevaar dat bladen tijdens het productieproces in de fik gaan, lijkt me verre van denkbeeldig.
De onderwerpen van de tekeningen liggen in het verlengde van de sculpturale wereld. Zelfs 'Jonas' is erbij!
'The rest is silence' waren de laatste woorden van Hamlet in het gelijknamige toneelstuk van Shakespeare. Tot vandaag zijn de literaire exegeten het niet helemaal eens over de betekenis van deze zin. Was er niets meer te zeggen na al de gruwel in zijn verhaal? Ging het over zijn nakende dood? Of beschouwde hij het hoofdstuk als afgesloten?
Eén ding lijkt me duidelijk: er is nog steeds 'something rotten (en heus niet alleen) in the state of Denmark'.
Sofie Muller zet, met een groot empatisch vermogen en een verbluffende zin voor verhouding tussen inhoud en esthetiek haar kijk op de wereld neer.
The rest is history !
Sofie Muller
tot 30 maart 2012 bij
Galerie Geukens & De Vil
Pourbusstraat 19
2000 ANTWERPEN
donderdag, vrijdag, zaterdag van 14 tot 18 uur
Geen opmerkingen:
Een reactie posten