Sinds de opening in september 2009 heeft het Leuvense Museum M zich een aparte, hoogwaardige stek verworven in het Belgische museumlandschap. De hedendaagse architectuur van Stéphane Beel in combinatie met de oude architecturale elementen en gebouwd rond een oude eik op het binnenplein, vormt een ideaal decor voor een vaste collectie die artistieke hoogtepunten uit verschillende periodes omvat, met de nadruk op een laatgotische schilderijen- en beeldenverzameling, naast een 19de-eeuwse component met onder andere Constantin Meunier, Jef Lambeaux en Georges Minne.
Koppel deze vaste collectie aan een hedendaags tentoonstellingsbeleid en je krijgt een mix met schitterende referentiepunten aan beide zijden van het spectrum.
Museum M tussen oud en nieuw
Vandaag loopt hier ondermeer de tentoonstelling 'La ruine fructueuse' van Patrick VAN CAECKENBERGH (Aalst, °1960), voorwaar een 'vruchtbare' ervaring.
Bij de ingang van de tentoonstelling op de eerste verdieping heten twee 'wachters' links en rechts ons welkom. Ze zijn (uiteraard niet toevallig) samengesteld uit soepketels en -lepels. Een half geopend fluwelen gordijn gunt ons een blik op een helverlichte gang.
Welkom in het beeldend laboratium, het sprookjeskasteel of de 'Wunderkammer' van Patrick Van Caeckenbergh.
Welkom in de wondere wereld van Patrick Van Caeckenbergh
De tentoonstelling biedt een overzicht van dertig jaar ordenend denken dat uitmondt in artistieke verbeelding. Het is alweer een hele tijd geleden dat Van Caeckenbergh in eigen land nog eens tentoonstelde. Vorig jaar mochten we hem wel in 'Kunst & Zwalm' begroeten met de installatie 'Les Loques de chagrin (deel 1: 1990-2009)'.
In vier zalen van Museum M creëert hij vijf kamers waarin hij een overzicht van zijn 'bevreemdende' beeldende wereld onderbrengt: collages, maquettes, sculpturen, tekeningen, installaties. Maar uiteindelijk zijn al deze voorwerpen slechts het resultaat van zijn 'wetenschappelijk' onderzoek.
Een inleidende tekst op de muur en een mooi boekje als bezoekersgids
Meteen in de gang toont hij ons met zijn mixed-media-sculptuur 'Psychopompe' (Be-geleider van de zielen) zijn zielsverwantschap met denkers, wetenschappers, schrijvers, kunstenaars uit de geschiedenis. Vreemd genoeg zijn daar opmerkelijk weinig beeldende kunstenaars bij. Toch lijkt mij de aanwezigheid van Marcel Duchamp veelbetekenend, vermits deze vernieuwer en 'vernietiger' zich op een bepaald ogenblik uit de kunst terugtrok om zich terug te plooien op het 'leven'. Ook voor Van Caeckenbergh is de kunst een alibi om zich te concentreren op zijn leven en zijn omgeving.
In die 'Psychopompe' zitten veel meer schrijvers van alle tijden: Cervantes, Mann, Beckett, Aesopus, Elsschot, de gebroeders Grimm,... naast wetenschappers met (vanzelfsprekend) Darwin.
*
In de eerste zaal (23) staat een levensgrote reconstructie van het 'sigarenkistje', zijn werkruimte als symbool voor de wetenschapper-verzamelaar-kunstenaar. Het doet me denken aan Jules Verne, aan een soort kajuit uit 20.000 mijlen onder zee. Hier zit de kunstenaar veilig, ongestoord temidden van zijn bronnen. En het spijsverteringsstelsel (de letterlijke en figuurlijke motor bij Van Caeckenbergh) kan ook gevoed worden met de stevige ham en de droge worsten aan het plafond.
Het paard (1985-1986), een assemblage met een tafel, borden en glazen potten met ingemaakte groenten, lijkt hier als bewaker te fungeren.
Een compleet uitgebouwde vitrinehoek bevat tientallen maquettes als resultaat van zijn onderzoek. Ook het 'sigarenkistje' staat er tussen en even verder de kabouters met de Caran d' Ache kleurpotlodendoos op de schouders (symbool voor overleden kunstenaars als Beuys, Duchamp, Magritte,...). Verder ontdekken we de kunstenaar zelf met de megafoon, het tapijt en de 'Chapeau' of met de 'Berceau'.
Tussenlicht
In de volgende zaal (24) stelen diezelfde 'Chapeau' (1988-1989) en 'Berceau (1999-2009) op ware grootte de show. De fameuze hoed zag ik voor het eerst tijdens een overzichtstentoonstelling (1992) in het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten (BOZAR). 'Chapeau' maakte toen (en ook nu) een bijzonder diepe indruk en is sindsdien im mijn geheugen blijven 'plakken'. De hoed met zijn ontelbare vakjes binnenin staat overigens symbool voor de onbegrensde mogelijkheden van het menselijk geheugen.
In diezelfde Brusselse tentoonstelling ontdekte ik twintig jaar geleden ook zijn 'Living Box', de primitieve wooneenheid van spaanplaat die hij als academiestudent in zijn 'fabriekje' bouwde en die tenslotte (noodgedwongen) als eindwerk fungeerde en tegelijk voor zijn intrede in het Gentse museum voor hedendaagse kunst zorgde.
Van Caeckenbergh Patrick
"Den Kakenberg IV"
('The Mountain') ('La Montagne')
1993
170,0 x 190,0 x 4,5 cm
PVC 1993 22
Foto: Dirk Pauwels
Het achterste gedeelte van zaal 24 staat in het teken van de 'spijsvertering', het kerngegeven in het werk en de methode van Patrick Van Caeckenbergh.
In het verwerven van kennis om die te verwerken, te ordenen, te elimineren en te conserveren, ziet hij hetzelfde proces als bij onze voedselverwerking.
'Het kaartenhuisje' (1993) of de voedselpyramide is een treffende illustratie, maar let U toch ook op de collage 'De Kakenberg' (een algemeen plan van de huishouding), waarin de kunstenaar zelf een rol speelt als huisdier.
Centraal in de zaal staat 'De Paravent', een afgesloten ruimte waar de kunstenaar op geregelde tijdstippen zelfgemaakte soep zal serveren. Hier zal de spijsvertering letterlijk in gang gezet worden. Bovendien is samen eten een perfecte manier van samenleven.
De overgang naar zaal 25 bevat met de zwarte gordijnen een soort grens. In vergelijking met de vorige zalen komen we hier in een presentatie waar het minimalisme overheerst. Van Caeckenbergh is aan het werk geweest als een conceptuele, knippende, plakkende verzamelaar (tot zover toepasselijk op AL zijn werk), maar in deze installatie concentreert hij zich op het bij elkaar brengen van abstracte stukjes (papieren) huid, waardoor elke associatie met echte lichamen totaal opzij geschoven wordt.
Toch blijft ook hier de link met de 'spijsvertering' aanwezig via de centrale sculptuur van de 'Buikspreker'.
*
Zaal 26 neemt ons mee naar zijn 'Ouden van Dagen', de tekeningen van bomen die hij sinds 2010 maakt.
De band met het dorp Sint-Kornelis-Horebeke, waar hij sedert 1998 woont, weerspiegelt zich ondermeer in de lange baldakijn die hij voor de processie maakte.
*
De bezoekersgids is voor 1 Euro beschikbaar bij het begin van de tentoonstelling
tot 22 april in Museum M
L. Vanderkelenstraat 28
3000 LEUVEN
maandag, dinsdag, vrijdag, zaterdag, zondag: 11 - 18 uur
donderdag: 11 - 22 uur
woensdag gesloten
Patrick Van Caeckenbergh wordt vertegenwoordigd door Galerie Zeno X.
Meer foto's van werken en tentoonstellingsgegevens op:
Een eerste uitgebreide monografie over het werk van Patrick Van Caeckenbergh, van de jaren tachtig tot nu.
Patrick Van Caeckenbergh. La ruine fructueuse. Atlas des idéations
Drietalig (NL / FR / ENG), met teksten van Natacha Puget, Sofie Van Loo en Eva Wittockx
208 pagina's, full color / Uitg. Lannoo / ISNB 978 94 014 0053 4 / 55 EURO / Te koop in de M-shop
*
Speciaal voor Museum M maakte Patrick Van Caeckenbergh een kunsteditie met een boom uit zijn 'Ouden van Dagen': Das Augenspiel.
Beschikbaar in de M-shop.
150 exemplaren / 100 x 84 cm / 2011 / Papyrus Opti white 135 gram met glanzende vernis / 80 EURO
Geen opmerkingen:
Een reactie posten