Naar Lissabon gaan zonder het Museu Calouste Gulbenkian te bezoeken is best vergelijkbaar met een verblijf in Parijs, waarbij je zowel het Louvre als het Orsay Museum links laat liggen. Uiteraard zijn de collecties van de instellingen in Parijs flink wat groter, maar een private collectie als die van Gulbenkian omschrijft met zijn zowat 6000 stukken een bijzonder ruim gamma op kunsthistorisch en artistiek-technisch vlak.
Calouste Sarkis GOULBENKIAN werd in Turkije (1869) geboren in een van oorsprong Armeense familie. Hij maakte fortuin als pionier in de olie-industrie en besteedde enorm veel aandacht en kapitaal aan de opbouw van een gediversifieerde kunstcollectie.
Hij woonde geruime tijd in Londen en vanaf 1922 in Parijs (momenteel loopt hierover een tentoonstelling in het museum), maar week in 1942, onder invloed van de oorlogsomstandigheden in Frankrijk, uit naar Portugal. Hij overleed in 1955 in Lissabon.
Na zijn dood werd de Fundação Calouste Gulbenkian opgericht om, geheel volgens zijn wilsbeschikking, zijn complete collectie onder een dak samen te brengen. Uiteindelijk kon in 1969 het Museu Calouste Gulbenkian de deuren openen, met een collectie van de klassieke en oosterse antieken tot de Europese kunst uit de eerste helft van de twintigste eeuw.
Het museum in het Park Santa Gertrudes is een schitterend geheel, waar natuur en cultuur op ongelooflijke wijze een eenheid vormen. Het park en het museum met zijn verschillende onderdelen vormen een oase in deze grootstedelijke ongeving.
Voor de inwoners van Lissabon en de toeristen vormt deze instelling met vaste collecties, tijdelijke tentoonstellingen, concerten, restaurant en cafetaria een familiaal en cultureel ontmoetingscentrum van onschatbare waarde.
We brachten ondermeer een bezoek aan twee tijdelijke tentoonstellingen.
De eerste 'In the presence of things' vormt het tweede deel van een project rond vier eeuwen stilleven in de Europese schilderkunst. Het eerste deel bekeek in het voorjaar van 2010 de 17de en de 18de eeuw. Nu is de 19de en 20ste eeuw, met meerbepaald de periode van 1840 tot 1955 aan de beurt.
De opkomst van de fotografie tussen 1839 en 1849 speelt hier uiteraard een belangrijke rol. Beeldende kunstenaars waren niet langer 'veroordeeld' tot een realistische weergave, maar konden nu ongehinderd met het onderwerp experimenteren.
Het jongste werk in de tentoonstelling, uit 1955 (het jaar van overlijden van Gulbenkian), is niet toevallig een stilleven van Giorgio MORANDI, die ongetwijfeld de absolute meester in de verfijning en de vereenvoudiging van het genre mag genoemd worden.
Deze tentoonstelling is niet chronologisch, maar thematisch opgebouwd. Daardoor kan je als toeschouwer zelf een parcours uitstippelen.
Je ontkomt echter niet aan een opeenvolging van grote, internationaal erkende kunstenaars als Manet, Monet, Renoir, Van Gogh, Gauguin, Cezanne, Braque, Picasso, Dali, Magritte, Matisse,... aangevuld met enkele grote Portugese namen als Vieira da Silva of Amadeo de Souza-Cardoso.
Tot 8 januari 2012
di, woe, vr, zo: 10 - 18 uur
do, za: 10 - 20 uur
We kunnen je zeker een tweede tijdelijke tentoonstelling aanbevelen: 'L'Hôtel Gulbenkian, 51, Avenue d'Iena: Memoria do Sitio', waarin het Parijse verblijf (1922-1942) van Gulbenkian op verbluffende wijze geëvoceerd wordt. Hij liet het huis uit 1889 verbouwen tot een plaats voor zijn familie en zijn collectie kunstwerken, die hij toen reeds als zijn kinderen omschreef.
Tot 22 januari 2012: di tot zo van 10 tot 18 uur
Gesloten op 25 december en 1 januari
MUSEU CALOUSTE GULBENKIAN
