De Brusselse gemeente Sint-Jans-Molenbeek laat zich in de dagelijkse perceptie niet meteen met actuele kunst associëren. Toch is het precies hier dat Galerie Kusseneers zich na 9 jaar op het Antwerpse Zuid een eigen stek verworven heeft. In de Menenstraat 10 hebben Paul en Suzy Kusseneers een voormalig fabriekje omgebouwd tot een schitterend, van natuurlijk licht voorziene galerie.
Je komt vanaf de straat letterlijk via de grote poort binnen. Er is zelfs private parkeergelegenheid en bovendien is de ligging tussen twee metrostations ('Osseghem' en 'Zwarte Vijvers' op de Gentsesteenweg vlakbij) ideaal voor wie met het openbaar vervoer komt.
De Dansaertwijk met talrijke galeries ligt op een boogscheut en wie weet komt bij de Ninoofse Poort ooit wel eens het veel geciteerde Museum voor Moderne en Hedendaagse Kunst.
Intussen gaan ze bij Kusseneers niet eenzaam zitten treuren. Wel integendeel!
Voor de openingstentoonstelling hebben ze een beroep gedaan op curator Hans MARTENS, die onder de titel 'La Vérité en Peinture' (waarmee hij zowel naar de schilder Paul Cézanne als naar de filosoof Jacques Derrida verwijst) acht schilders samenbrengt die elk hun visie en eigen schilderkunstige beeldvorming naar voor brengen.
Greet Van Autgaerden, Point of Return #3, 2013,
acryl en olie op doek, 200 x 500 cm
De 'verschillende posities en mogelijkheden in de schilderkunst' (zoals in de ondertitel van de tentoonstelling aangegeven: 'Manifold Positions and Possibilities in Painting') worden hier meteen duidelijk: geen theoretische discussie, maar de praktijk van het schilderen zelf, variërend van verhalende beelden naar pure, minimale, monochrome, experimentele toepassingen.
Tenslotte is een schilderij niets meer of minder dan 'verf' op een 'drager' (paneel, linnen, papier,...). En toch kan het zoveel in ons losmaken als we maar bereid zijn te kijken.
De curator beschrijft de (op zich wat bizarre) activiteit van 'verf op een doek uitsmeren en dat aan de wereld willen tonen' om bovendien mensen te vinden die dat willen aanvaarden en appreciëren als een deel van de 'beschaving'.
Uiteraard zal het ene schilderij ons meer aanspreken dan het andere. Sommige kijkers zullen meer nood hebben aan figuratie en anderen aan abstractie. In een ideale wereld kunnen ze ons allebei 'verleiden' en tot nadenken stemmen.
De schilderkunst is al meer dan eens doodverklaard, maar haar beoefenaars blijven haar steeds opnieuw heruitvinden. Zwart op zwart en wit op wit waren de eindpunten die Malevich installeerde, maar Mondriaan herschreef de geschiedenis op zijn manier en tot vandaag volgden anderen weer nieuwe paden. Ook in deze tentoonstelling vertellen de kunstenaars elk hun waarheid in hun schilderkunst.
Ermias Kifleyesus, Water and oil don't mix, 2014, 4 x 130 x 144 cm
4 paintings, transfer of old paintings and plastic bags publicity on textile
Wandelt u even mee?
Aan de voet van de T-vormige galerieruimte staan we met Greet VAN AUTGAERDEN (°1974) al meteen op een 'Point of Return #3', een gigantisch schilderij van 2 bij 5 meter, waarbij ik het gevoel heb dat er zopas een storm voorbij geraasd is die zowel een quasi vernietigde natuurlijke als culturele omgeving achterlaat. Wat overblijft is een picturale wereld op de grens tussen figuratie en abstractie, in een ongelooflijke gelaagdheid van kleur, licht en duisternis. Straks keert Van Autgaerden nog terug met werk van bescheidener afmetingen.
Wat 'gelaagdheid' betreft zitten we ook letterlijk goed bij Jus JUCHTMANS (°1952). Zijn spiegelende, fundamentele, 'monochrome', minimalistische schilderijen zijn tegelijk zeer 'barok' in hun ontelbare verflagen. De zijkanten van het doek spelen mee als getuigen van de kleurlagen.
Het woord reflectie krijgt hier een dubbele betekenis.
Reflectie als weerspiegeling en reflectie als de zoektocht naar onderliggende lagen of betekenissen wordt ook door Ben BENAOUISSE (°1971) aangehaald in de tekst die hij aan de curator bezorgde: 'Littéralement, mes petits tableaux noirs jouent avec la lumière (réflection) et avec le renvoi d'une situation présente (réflexion)'.
In oktober 2013 was Benaouisse in Waterschoenen te gast naar aanleiding van zijn tentoonstelling in Loods 12 te Wetteren.
Shelley Meert, '2013.02', ink and textile paint on canvas, 40 x 35 cm
Shelley Meert, '2013.09', ink on canvas, 180 x 90 cm
Shelley Meert, '2013.10', ink on canvas, 180 x 90 cm
Maar inmiddels zijn we de werken van Ermias KIFLEYESUS (°1974) al gepasseerd. Zijn 'vérité en peinture' is alweer van een heel andere aard. De vier gecombineerde, kleurrijke schilderijen lijken wel 'gestempeld' en dat stemt wel wat overeen met de transfermethode die hij toepast.
Onlangs bezochten we hem in zijn atelier. Het verslag verscheen in januari 2014 op Waterschoenen.
En dan is daar de onvervangbare Mario DE BRABANDERE (°1963). We volgen hem al flink wat jaren op de voet en verbazen ons telkens weer over de eenvoud aan middelen waarmee hij zijn picturale wereld vorm geeft, zowel in twee als in drie dimensies.
Hier focust hij uiteraard op het schilderkunstige al kan hij zijn liefde voor de getekende lijn (houtskool) of de geometrische sculpturale ingreep (3 x lakverf op paneel) niet verstoppen. Gelukkig maar...
Het zal wel geen toeval zijn dat de efemere, gevoelige schilderijen van Oscar VAN DER PUT (°1989) hier oog in oog hangen met de fundamentele schilderkunst van Shelley MEERT (°1984).
Terwijl Oscar Van der Put zich bedient van het meest klassieke schildermedium (olieverf en pigment) voor een 'all-over' minimale kleurbehandeling van het doek (ik moet hier aan de achtergronden van René Guiette denken), gaat Shelley Meert nog een stap verder...
Mario De Brabandere, 'Zonder titel', 2011, gouache op karton, 17,5 x 23,5 cm
& 3 x 'Zonder titel', 2013, lakverf op paneel, 30 x 45 cm
Ze gebruikt inkten op ruw linnen, waarbij ze hele stukken onbehandeld laat. Hier wordt het begrip 'schilderij' tot de absolute essentie herleid. Maar met haar zeer sobere middelen creëert ze niettemin een ongekende gevoeligheid en kleurdiepte (en ... warmte). Ik laat me vooral inpalmen door de twee hoge, smalle werken, maar ook het kleine werkje links (inkt en textielverf) boeit me.
Met Marilou VAN LIEROP (°1957) eindigen we in onze figuratieve en verhalende beginmodus. In haar deels beschilderde foto's en fotocollages voert ze mensen in landschappen op, dikwijls in grote groepen zoals hier in 'Total recall of mundane conversations'. Georganiseerde chaos, zo lijkt het, maar de oprukkende menigte heeft een mening en staat oog in oog met 'tegenbetogers'. Hoe actueel kan kunst zijn?
Binnenkort is ze hier terug met een solotentoonstelling, net zoals Jus Juchtmans (13 maart - 12 april 2014)
'La Vérité en Peinture'
tot 8 maart 2014
in
Galerie Kusseneers
Menenstraat 10
1080 BRUSSEL
donderdag, vrijdag, zaterdag: 14 - 18 uur
© Art Spotter voor WATERSCHOENEN